اتفاقی خوب از جنس گازی در دولت سیزدهم افتاد و این اتفاق نشان داد در اوج تحریم ها هم می توان دیپلماسی انرژی را به بهترین وجهی به منصه ظهور رساند، بر این اساس، ایران و جمهوری آذربایجان در سفر وزیر نفت به باکو تفاهم‌نامه افزایش انتقال گاز ترکمنستان از خاک ایران به مقصد آذربایجان را امضا کردند.

جواد اوجی که برای حضور در «هفته انرژی باکو» در جمهوری آذربایجان به‌سر می‌برد، روز جمعه، ۱۳ خردادماه به همراه میکائیل جباراُف، وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان تفاهم‌نامه افزایش همکاری‌های دوجانبه را امضا کرد. بر اساس این تفاهم‌نامه، دو طرف توافق کردند حجم گاز انتقالی سالانه ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق خطوط ایران را دو برابر کنند.این قرارداد به‌صورت حجمی است و ایران به‌عنوان هزینه سوآپ (Swap Fee)  بخشی از گاز انتقالی را برمی‌دارد.آذرماه پارسال در حاشیه سران اکو سه کشور ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان توافق کردند سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به جمهوری آذربایجان سوآپ کنند. این قرارداد که پس از پنج‌سال توقف مبادلات گازی ایران و ترکمنستان امضا شد، به افزایش پایداری شبکه گاز در شمال شرق ایران منجر می‌شود و مسیر ایران را برای تبدیل شدن به قطب انرژی منطقه هموارتر می‌کند.امکان افزایش حجم این قرارداد در آینده نیز وجود خواهد داشت.در این نشست دوجانبه، درباره دیگر موضوعات اقتصادی مورد علاقه طرف‌ها در حوزه‌های انرژی و نفت و گاز، حمل‌ونقل، تجارت دوجانبه و امثال آنها تبادل‌نظر شد.

قرارداد سوآپ گاز نشان از نگاه مترقی دولت سیزدهم به کشورهای همسایه دارد

در همین حال، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: توافق سوآپ گاز سبب شده است روابط ایران با ترکمنستان و آذربایجان ترمیم شود و البته این موضوع نشان از نگاه مترقی دولت دارد زیرا می‌خواهد با همسایگان ارتباط اقتصادی داشته باشد.سیدموسی موسوی بر ضرورت احیای دیپلماسی انرژی کشور تأکید کرد و گفت: به‌یقین احیای دیپلماسی انرژی در شرایط اقتصادی کنونی کشور ضروری است، زیرا اگر دیپلماسی انرژی کشور فعال شود راهکارهای بسیاری برای فروش نفت و فرآورده‌های نفتی پیدا می‌شود.وی سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از خاک ایران را نمونه‌ای از احیای مراودات اقتصادی کشور در حوزه انرژی با کشورهای همسایه دانست و افزود: دستگاه‌های مرتبط نیز باید این مهم را در دستور کار خود قرار دهند و حتی وزارت امور خارجه باید با دستگاه‌های زیرمجموعه خود مانند سفارتخانه‌ها و به‌کارگیری رایزن‌های اقتصادی به این مهم اهتمام ورزد. در واقع نمی‌توان از نقش بی‌بدیل آنها در ایجاد دیپلماسی انرژی با دیگر کشورها گذشت.عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: فعال شدن دیپلماسی انرژی فرصت مغتنمی برای پاسخ دندان‌شکن به تحریم‌هاست و بدون آن نمی‌توان در این مسیر موفق شد.

سوآپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران به آذربایجان معامله‌ای برد - برد است

عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم با بیان اینکه توافق سه‌جانبه سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان کمک به فرآیند تحریم‌شکنی است، گفت: سوآپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران به آذربایجان معامله‌ای برد - برد است.حسین حسین‌زاده با اشاره به قرارداد سوآپ گازی بین ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان به خبرنگار شانا گفت: به‌دلیل آنکه ما در میدان‌ مشترک گازی پارس‌جنوبی با افت فشار روبه‌رو هستیم، این نوع قرارداد سوآپ گازی باید زودتر اجرایی می‌شد.وی افزود: توافق سه‌جانبه سوآپ گازی بی‌شک سبب می‌شود در بازارهای مالی، به‌ویژه با همسایگان خود سهم داشته باشیم و روابط اقتصادی، سیاسی و... را میان خود تحکیم کنیم، همچنین این قرارداد کمک به پایدارتر شدن شبکه گاز شمال شرق ایران، پایان پنج سال ناکامی در توافق گازی با ترکمن‌ها، توسعه مناسبات منطقه‌ای و کمک به تبدیل شدن ایران به قطب انرژی منطقه خواهد بود.عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: توافق سه‌جانبه سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان کمک به تحریم‌شکنی است و امضای این قرارداد نشان داد تحریم هم نمی‌تواند در این بخش به ما آسیب بزند.حسین‌زاده بیان کرد: امضای توافق سه‌جانبه سوآپ گازی بین ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان حرکتی بسیار ارزشمند از سوی سربازان دیپلماسی انرژی بود که جای تشکر دارد.

وزارت نفت در بحث دیپلماسی انرژی عملکردی بسیار موفق داشته است

عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم گفت: خوشبختانه وزارت نفت در بحث دیپلماسی انرژی بسیار موفق عمل کرده است، بنده به نوبه خود از وزیر نفت بابت فعال کردن دیپلماسی انرژی در این دولت تشکر و قدردانی می‌کنم.عبدالعلی رحیمی‌مظفری با بیان اینکه در شرایط کنونی دیپلماسی انرژی می‌تواند نقش بسیار ارزنده‌ای در تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها ایفا کند، گفت: این هنر هر مدیری در هر شرایطی است که بتواند تهدیدها را به فرصت حداکثری تبدیل کند.وی با اشاره به اینکه نفت بزرگ‌ترین فرصت برای کشور بوده که در طول دهه‌های گذشته به‌دلیل رویکرد نامناسب در برخی مواقع به تهدید تبدیل شد، افزود: اگر بخواهیم از فرصت‌ها حداکثر استفاده را بکنیم باید دیپلماسی انرژی فعالی داشته باشیم و وزارت نفت و وزارت امور خارجه باید به نقش خود در این حوزه عمل کنند. عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: خوشبختانه وزارت نفت در بحث دیپلماسی انرژی بسیار موفق عمل کرده است، ارتباط و گفت‌وگو در حوزه انرژی با کشورهایی همچون آذربایجان که همسایه ماست و از طرفی با این کشور از ناحیه برخی استان‌های همجوار خود مراوداتی داریم می‌تواند در پیشبرد دیپلماسی به‌ویژه در بخش انرژی تأثیرگذار باشد.رحیمی‌مظفری اظهار کرد: کشور ما هرچقدر بتواند با کشورهای همسایه خود ارتباط بیشتری برقرار کند و دیپلماسی فعالی در حوزه‌هایی همانند حوزه انرژی داشته باشد در بسیاری از عرصه‌ها موفق‌تر خواهد بود.وی گفت: بنده به نوبه خود از وزیر نفت بابت فعال کردن بخش دیپلماسی انرژی در این دولت تشکر و قدردانی می‌کنم و امیدوارم این رفت و آمدها و ملاقات‌ها، به نفع کشور و مردم باشد و ما را هرچه بیشتر به سمت توسعه پیش ببرد.

تحقق اهداف سیاست خارجی ایران از مسیر انرژی می‌گذرد

مهران امیرمعینی، معاون بازاریابی و عملیات گاز مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت به افزایش حجم قرارداد سوآپ ایران و ترکمنستان از منظر تجارت گاز می‌نگرد و می‌گوید: هر فعالیتی که به ایجاد درآمد هرچند اندک برای کشور منجر شود گام مثبتی است. در امضای این قرارداد یا تفاهم‌نامه موضوعی که مهم‌ است، «تجارت» است.وی می‌افزاید: باید به این نکته توجه داشته باشید به‌ویژه درباره صادرات گاز با خط لوله، رابطه کشورها درهم تنیده و قوی‌تر می‌شود، زیرا خط لوله اجتماع و وابستگی متقابلی را ایجاد می‌کند و به‌نوعی ارتباط بهتری را با کشورهای همسایه برقرار می‌کنید، کما اینکه در دوره تحریم تقریباً گاز ایران مستثنا شد، زیرا خریداران گاز ایران درخواست کردند تحریم‌ها درباره گاز اعمال نشود و این اتفاق هم افتاد. الان هم صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق ادامه دارد و از شمول تحریم‌ها خارج است.معاون بازاریابی و عملیات گاز مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با تأکید بر اینکه نفس قرارداد صادرات گاز مثبت است، اما اینکه در آینده بخواهیم آن تجارت را توسعه دهیم، مسئله دیگری است، تصریح می‌کند: امضای این قرارداد و تفاهم‌نامه سبب احیای روابط ایران، ترکمنستان و آذربایجان می‌شود. امیرمعینی درباره امضای قرارداد سوآپ با سایر کشورهای همسایه اظهار می کند: راه‌های فراوانی برای افزایش سوآپ و تجارت گاز وجود دارد که باید روی آن فکر کرد. برای نمونه می‌توانیم از طریق سوآپ، گاز قطر را به پاکستان‌ یا گاز ترکمنستان یا آذربایجان را به کویت برسانیم، منظورم این است که راه‌های فراوانی از این مسیر برای تجارت است و می‌توانیم روی همه آنها فکر کنیم.ایران با حدود ۳۴ تریلیون مترمکعب ذخیره گازی (دومین دارنده ذخایر گازی جهان) در منطقه‌ای قرار گرفته است که تقاضاکنندگان برای این سوخت ارزشمند و پاک روزبه‌روز در حال افزایش هستند و ایران می‌تواند بازار تشنه منطقه را سیراب کند. تحقق اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از مسیر انرژی می‌گذرد.