بلاکچین توانسته منافع گستردهای را برای بسیاری از صنایع در ابعاد مختلف مانند کاهش هزینه زمانی، مالی و افزایش مقیاس پذیری به وجود آورد که در ادامه به برخی از این منافع به گزارش IBM می‌پردازیم:

چابکی عملیاتی و سرعت در خلق ارزش

جریان‌های کار چند وجهی را میتوان از طریق داده های قابل اعتماد بهینه وعملکرد را در زنجیره ارزش خود تسریع کرد.

کاهش هزینه و ریسک

از طریق بلاکچین می توان فرآیندهای مشترک را ساده، مسئولیت‌پذیری را افزایش و اختلافات را به حداقل رساند و بسیاری از وظایف را خودکار کرد.

فرصت‌های جدید کسب درآمد

اعتماد به برند و فروش را در بازارهای جدیدی از طریق توکن سازی دارایی ایجاد کرد.

برای بررسی عمیق تر باید عناصری که در این پارادایم جدید که به نام اقتصاد بلاکچینی شناخته می شود، و در مکانیزم‌های اقتصادی در سطح بنگاه ها تعریف شده است پرداخت:

- توکن‌های کاربردی :

توکن های کاربردی در سال‌های اخیر بسیار درخشان عمل کرده‌اند، مشهورترین آنها اتریوم، بی ان بی، ترون و... است. اما آن چه که باید در نظرگرفته شود ماهیت این دسته از توکن ها است که امکان استفاده از خدمت یا محصولی را در یک یا چند اکوسیستم به وجود می آورد. در این نوع از توکن‌ها، پشتوان های محسوس که در سطح جامعه امروز شناخته شده باشد وجود ندارد، بلکه ارزش آن به اکوسیستم مصرف کنندگان سرویس ها و تقاضای خدمات است. کاربرد این نوع از توکن ها اغلب درصنایع کاملا دیجیتال است که بتواند ماهیت خود را به شکلی مناسب ایفا کند، البته باید این مورد را درنظر گرفت که در مبحث قانو نگذاری این حوزه همچنان در سطح جهان مشکلات بزرگی وجود دارد.

- توکن‌های بهادار:

توکن‌های بهادار حقوق خاصی را برای دسته های مختلفی از سرمایه‌گذاران و صاحبان آن تعریف میکنند و ارزش ذخیره شده انواع دارایی ها درفضای بلاکچین را شکل می دهد. برای مثال می توان حق رای و مشارکت در امور جاری شرکت، مالکیت کالا و… را مورد بررسی قرار داد و توکن‌ها را براساس ویژگی مد‌نظر هر ناشر منتشر کرد؛ این دسته از توکن‌ها عموما به چهار دسته اصلی زیر تقسیم می شوند :

1- توکن‌های سهامی: این توکن‌ها در واقع همان سهام شرکت‌هایی هستندکه تاکنون عرضه نشده‌اند و برای اولین در این ساختار نشر پیدا می‌کنند، نکته مهم درباره توکن‌های سهامی آن است که ناشر باید خودشرکت سرمایه‌پذیر باشد و نهاد واسطی نقش ناشر را نباید بازی کند. در مقابل سرمایه‌گذاران حق تصمیم‌گیری بر اساس میزان توکن‌های خود را دارند و می‌توانند در امور جاری و مهم شرکت تاثیر بگذارند، اصطلاحا در این نوع توکن‌ها اثبات بر اساس مالکیت وجود دارد و هر توکن به منزله مالکیت بخشی از سهام شرکت است.

2- توکن‌های بدهی: در این توکن ها بر خلاف دسته قبلی، سرمایه‌گذاران توانایی تصمیم‌گیری و مدیریت شرکت را ندارند و تنها به اندازه قرارداد شکل گرفته و تعیین شده در ساختار هر توکن، سود معینی رادریافت خواهند کرد. نهاد سرمایه پذیر نیز با انتشار این توکن اقدام به تامین مالی و جذب سرمایه برای شرکت خود خواهد کرد.

3- توکن‌های مشارکتی یا توکن های صندوقی: این توکن ها در واقع نمونه تعدیل‌شده‌تری از دسته اول هستند که پیرامون آنها، سرمایه‌گذاران توانایی تصمیم‌گیری در امور شرکت را ندارند و تنها در سود حاصل از فعالیت‌های نهاد سرمایه‌پذیر مشارکت دارند. در این مدل یک نهاد واسط باید حضور داشته باشد و نقش ناشر را بازیکند، به این ترتیب که سهام را از شرکت سرمایه پذیر دریافتکرده، اقدام به انتشار آن به عنوان دارایی های خود خواهد کرد و حقوق مدیریتی و تصمیم‌گیری نیز به عهده نهاد ناشر خواهد بود.

4- توکن‌های کالایی: توکن‌های کالایی یک شیوه مدرن در مالکیت کالاها هستند که می توانند انواع کالاها را در فضای بلاکچین نمایندگی کنند. اغلب برای ا‌نتشار این دسته از توکن‌ها نیازمند آن هستیم تا فضاهای فیزیکی تحت عنوان انبار کالا وجود داشته باشد که نهاد امین دارایی بتواند در شرایط مشخصی دارایی‌ها را مورد بررسی قرار دهد.

بنابر بررسی‌های صورت گرفته در سطح جهانی در مورد انطباق شرکت‌های تولید‌کننده کالا و بلاکچین، می‌توان از مزیت‌های توکن‌های کالایی استفاده کرد و مبادلات دارایی را در سطح دارایی‌های دیجیتال بدون نیاز به واسطه‌های مبادله شناخته شده جهانی ایجاد کرد.

هدف از ارائه این گزارش آن است تا راه‌کاری فراهم شود که از طریق آن بتوان محصولات شرکت‌های بزرگ صنایع مختلف را به فروش رساند، با توجه به پیشرفت‌ها و نوآوری‌های که در زمینه بلاکچین صورت گرفته می‌توان از پتانسیل‌های موجود در این حوزه استفاده کرد و زیرساختی مناسب جهت فروش این کالاها ایجاد کرد. فروش به تناسب نیاز شرکت‌ها به دو شکل اتفاق خواهد افتاد که هریک از روش‌ها مقتضیات خاص خود را ایفا می کند.

فروش از انبار: در این سبک از فروش کالا که به شکل گواهی سپرده کالاقابل معامله است، کالاهای تولید شده در انبار مورد توافق، تجمیع و به پشتوانه کالا گواهی سپرده کالا به شکل توکن ایجاد می‌شود. سپس خریداران می توانند در بازار توکن کالا، نسبت به خرید توکن کالا اقدام کرده و از طریق هماهنگی با سایر اجزای اکوسیستم نسبت به انتقال به مقصد اقدام کنند.

فروش در آینده: در این سبک از فروش کالا، حواله کالا در سررسیدهای مشخص در قالب توکن قابل معامله است. در ادامه به بررسی نحوه عملیات این قسمت خواهیم پرداخت.

اجزای اکوسیستم

توکن کالایی

این توکن نوعی از انواع توکن‌های بهادار است که پشتوانه آن مقدار خاصی از یک کامودیتی (مثلا نفت‌خام یا محصولات پتروشیمی با مشخصات خاص) است.

شرکت فروشنده کالا

این شرکت قصد آن را دارد تا کالای نهایی تولیدی خود را بفروش برساند و یا پیش فروش کند .

مدیر دارایی دیجیتال

این نهاد وظیفه آن را دارد تا بر اساس الزامات قانونی که از سوی سازمان‌های ذی‌نفع وجود دارد، اقدام به بررسی شرایط فروش کالای شرکت‌های تولید‌کننده کند و در صورت صحت شرایط اقدام به عرضه و فروش توکن‌های کالایی در زیرساخت‌های پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال می‌کند. انجام اصول مدیریت ریسک مربوط به معاملات توکن‌های کالا توسط این نهاد مدیریت شده و اطمینان از صحت عملیات را بر عهده دارد.

پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال

نهادی است که در آن شرکت‌های تولید کننده، محصول اطلاعیه‌های مربوط به فروش یا پیش فروش محصولات خود را منتشر می کنند. همچنین توکن هایکالایی خود را نیز در این محل به فروش می‌رسانند.

انباردار

این نهاد موظف است تا با تمام شدن فرآیند تولید کالای مدنظر، آن را ازکارخانه دریافت کرده و به انبارهای خود منتقل کند و بر این اساس نیز هرخریدار با احتساب هرینه های انتقال و انبارداری، محصول نهایی را تحویل فیزیکی کند یا در انبارها نگهداری کند.

مدیر تحویل

این نهاد امور مربوط به مدیریت تحویل کالا از طریق هماهنگی با خریداران کالا را بر عهده دارد و می‌تواند توسط خود، امور مربوط به حمل‌ونقل و صادرات را بر عهده بگیرد یا از طریق واسطه‌های دیگر که این امکان برایشان وجود دارد، انجام دهد.

سناریو عملیات

تصور کنیم شرکت تولید‌کننده محصول، یک شرکت تولید کننده نفت‌خام است و تمایل دارد تا با دو روش زیر اقدام به فروش کالای خود کند:

1- تامین مالی از خریداران و مصرف‌کنندگان نفت خام جهت سرمایه‌گذاری در تولید این کالا که در اصطلاح اقدام به پیش فروش کالای خود کند.

2- در این حالت شرکت تولید‌کننده نفت خام بعد از تولید محصول، تنها به دنبال کانالی جهت توزیع محصول خود است.

ابتدا به ارائه راه حل اول می پردازیم، در این حالت شرکت تولید‌کننده با رسانه‌هایی که در اختیار دارد و همچنین از طریق اطلاع رسانی در قسمت توکن‌های بهادار پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال می‌تواند اطلاعیه خود مبنی بر پیش فروش محصولات خود را منتشر کند و شرایط پیش فروش را اعلام نمایند. سپس نهاد مدیر دارایی دیجیتال، مجدد بر اساس ضوابط و الزاماتی که ازسوی سازمان های ذی نفع وجود دارد شرایط پیش فروش کالا را مورد بررسی قرار می دهد.

نهاد مدیر دارایی دیجیتال همچنین علاوه بر بررسی و تایید صحت شرایط اقدام به ایجاد، عرضه و انتشار توکن کالایی بر اساس میزان حجم سرمایه مورد نیاز شرکت تولید کننده کالا، در پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال می کند. افراد و شرکت هایی که تمایل به سرمایه‌گذاری یا خریداری کالای مورد نظررا دارند با ثبت‌نام در پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال و احراز هویت می توانند کالای مد نظر را در مرحله پیش فروش در یک قیمت شناور روزانه تابلوی معاملات خریداری کرده و توکن‌های خریداری شده به کیف پول خریداران درپلتفرم مبادله دارایی دیجیتال منتقل می‌شود.

با توجه به آن که توکن های کالایی که یکی از اساس آنها پیش فروش کالاست و جنبه تامین مالی و مشارکت در تولید دارند، نهاد مدیر دارایی دیجیتال براساس اعتبارسنجی که از شرکت تولید کننده دارد می تواند در فازها و گامهای مشخصی سرمایه مد نظر را به شرکت تولید کننده تزریق کند. همچنین نهاد مدیر دارایی دیجیتال به همراه شرکت تولید‌کننده کالا باید شرایط نکولدر تولید کالا و جرایم مربوطه به آن را تشکیل دهد تا در صورت عدم تحویل کالا در تاریخ و سررسید، جرایم مربوطه را از وثایق و سرمایه جذب شده ابتدایی کسر کند. لازم به ذکر است که تمامی هزینه های مرتبط با این فرایندهمچون ارزش افزوده در تمامی مراحل توسط مدیر دارایی دیجیتال لحاظ شده و اعمال خواهد شد .

از مزایای فروش این گونه توکن‌های کالایی که همچون پیش فروش عمل می کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اول، شرکت تولید کننده برای تولیدات خود دیگر مشکلی از لحاظ کمبود نقدینگی ندارد و می تواند فرآیند تولید خود را در مقیاس بالاتری ادامه دهد.

دوم، شرکت های مصرف کننده کالای مد نظر نیز می توانند برای پوشش ریسک خود اقدام به خرید توکن کالایی کند و آن را در زمان خاصی تحویل بگیرند .

سوم، افراد و سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند تا در مقاطع مختلفی اقدام به سرمایه گذاری در دارایی مدنظر کنند، می توانند به راحتی با احراز هویت در مبادله دارایی دیجیتال مربوطه، این مورد را انجام دهند.

چهار، امکان مبادلات در سطح جهانی از طریق کالاها به دارایی دیجیتال و دوری از تاثیر واسطه های مبادلات جهانی برای طرفین لحاظ خواهد شد که می توان آن را نوعی تامین مالی بین المللی نامید.

در ادامه شرکت تولید‌کننده کالا موظف است تا در مقاطع مختلف از زمان وتولید محصول، اقدام به انتشار و افشای اطلاعات مربوط به تولید کند تا سرمایه گذاران و خریداران از صحت فرآیند، اطمینان پیدا کنند و در انتهای فرآیند با تولید تمامی محصولات متعهد شده، نهاد مدیر دارایی دیجیتال باهمکاری و کمک نهاد انبارداری و انتقال کالا و مدیر تحویل، محصولات نهایی را دریافت کند. سپس آنها را بر اساس نیاز هر خریدار که تمایل به تحویل فیزیکی و یا تمایل به نگهداری در انبارها دارد با احتساب هزینه‌های مربوطه منتقل یا نگهداری کند.

در مورد دوم که تنها جنبه فروش کالای تولید شده را دارد، شرکتهای تولیدکننده کالا، کالاهای تولید شده را به انباردار امین منتقل کرده و گواهی سپرده کالا در انبار را به مدیر دارایی دیجیتال تحویل می دهد. بعد از احراز شرایط، مدیر دارایی دیجیتال اقدام به ایجاد، عرضه و انتشار توکن های کالایی درپلتفرم مبادله دارایی دیجیتال کرده و خریداران می‌توانند با احراز هویت، توکن کالای مورد نظر خود را خریداری کنند و با همکاری نهاد انبارداری و مدیرتحویل، اقدام به تحویل فیزیکی یا نگهداری کالا کنند. مزایای حاصل از این روش علاوه بر بهره مندی از مزیت‌های بلاکچینی، از اکثر مزیت های گفته شده در قسمت مبتنی بر پیش فروش نیز بهره‌مند می‌شود.

پرداخت

یکی از مسائل مهم در این طرح موضوع نحوه پرداخت خریداران است، برای این موضوع با توجه به آنکه در آینده ی نزدیک احتمال ورود ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی دنیا (مانند یوآن دیجیتال، روبل دیجیتال، ریال دیجیتال و...) وجود دارد، در آن صورت به راحتی این پرداخت‌ها می‌توانند انجام شوند اما تا زمانی که این ارزها منتشر و عمومی نشوند در این سیستم تنها از ارزهای دیجیتال پایه (مانند بیت کوین، اتریوم و تتر) برای فروش توکن های کالایی استفاده می شود.

تبادل

خریدارانی که تمایل به تحویل فیزیکی کالای خود ندارند، می‌توانند با پرداخت هزینه‌های مربوط به انبارداری که در قیمت خود توکن منعکس می‌شود در یک تابلو معاملاتی پلتفرم مبادله دارایی دیجیتال اقدام به خرید و فروش توکن‌های کالایی خود کنند. در این تابلو معاملاتی مانند تمامی تابلوها، افراد می‌توانند خرید و فروش کرده و بازارگردانان نیز جهت تسهیل فرآیندهای معاملاتی؛ مدیریت نقدینگی و معاملات توکن نیز حضور پیدا کنند.

جمع‌بندی

در واقع توکن‌های کالایی حکم همان اوراق سلف و گواهی سپرده کالا را دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند در ساخت یک کالا مشارکت کنند و دو طرفاز سود ناشی از تولید و ارزش افزوده بهره‌مند شوند. همچنین شرکت خریدار می‌تواند، از طریق خرید این توکن کالایی فرآیند تولید خود را کنترل و ریسک‌های ناشی از افزایش قیمت کامودیتی‌ها را پوشش دهد. خریدارانی هم که دید سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از نوسانات کامودیتی‌ها را دارند، می‌توانند در تابلو معاملاتی توکن کالایی مد‌نظر اقدام به خرید و فروش کنند.