بنا بر اعلام اوپک، تقاضا برای نفت در جهان همچنان رو به افزایش است و طبق پیش‌بینی‌های این سازمان، کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی خطرناک است و جهان بدون نفت نمی‌تواند زندگی کند. بر این اساس، در حال حاضر و با اعلام سازمان اوپک، مجموع تولید نفت خام و سایر میعانات نفتی ۱۳ عضو اوپک از ۳۱.۶ میلیون بشکه در روز به ۳۸.۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۳۵ خواهد رسید. بنا بر پیش‌بینی‌های اوپک، این میزان همچنان در حال افزایش است و یک دهه بعد به ۴۲.۴ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

البته آنچه مبرهن است و بایستی به طومار مشکلات نفت افزود، اینکه متأسفانه در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری لازم در صنعت نفت و گاز انجام نشده است و حال آنکه برای پاسخ به نیاز این صنعت به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این حوزه نیاز داریم و اگر برای توسعه صنعت نفت و جبران عقل ماندگی ها در حوزه های تولید و برداشت صیانتی و ... سرمایه‌گذاری نشود، بی‌شک در آینده به واردکننده این محصولات از جمله بنزین و برخی مواد استراتژیک دیگر تبدیل خواهیم شد. 

به هر تقدیر و با تحلیل درست گزارش اوپک و شواهد مصرف انرژی دنیا می‌توان دریافت که به هیچ عنوان دوران نفت‌خام به پایان نرسیده و همچنان این حامل انرژی با استقبالی خوب در دنیا روبه‌روست اما بر پایه آمارهای مؤسسه‌های آینده‌پژوهی شرکت‌های معتبر جهان، نفت‌خام در آینده از یک کالای راهبردی به کالایی معمولی تبدیل می‌شود به عبارت دیگر، دوران طلایی و جذاب فروش نفت اکنون است که بایتس در حوزه تولید و برداشت اقدام جدی صورت پذیرد. بر اساس تازه‌ترین گزارش آماری سالانه شرکت بی‌پی، ایران در سال ۲۰۲۲ با ۱۵۶ میلیارد بشکه نفت درجا (۹ درصد منابع نفت جهان) پس از ونزوئلا، عربستان و کانادا مقام چهارمین دارنده ذخایر نفت جهان را به خود اختصاص داده، اما با تولید هشت درصد نفت‌خام جهان، کشور ما مقام هشتم در بخش تولیدکنندگان را به خود تخصیص داده است که رتبه قابل قبولی نیست. این در حالی است که بیش از نیمی از ذخایر نفت‌خام جهان تاکنون برداشت شده و تاکنون پس از ۱۱۰ سال ایران تنها کمی بیشتر از یک‌سوم ذخایر نفت خود را برداشت کرده و دو سوم ذخایر همچنان باقی است. این آمار و ارقام نشان‌دهنده آن است که ایران در طول پنج دهه گذشته روزانه به‌طور میانگین نتوانسته بیشتر از ۴ میلیون بشکه نفت تولید داشته باشد که این مهم خبر خوشایندی برای ستون خیمه اقتصاد کشور محسوب نمی شود. بر اساس تحلیل مؤسسه‌های معتبر آینده‌پژوهی جهان، تا سال ۲۰۵۰ میلادی تقاضای نفت خام در جهان انرژی به طور محسوسی کاهش خواهد یافت. مفهوم این موضوع مهم البته مشروط به صحت این آینده پژوهی ها، این است که در آینده نزدیک صنعت نفت کشورمان مخازنی خواهد داشت که رنگ برداشت را به خود نخواهد دید و بدون تولید و بهره‌برداری، متروکه خواهند شد! که این مهم زنگ خطری جدی برای نفت ایران است. بر این اساس اگر برای استحصال و برداشت صیانتی نفت زودتر دست به کار نشویم و منابع و سرمایه گذاری لازم برای تولید صیانتی و افزایش تولید نفت صورت نگیرد، دیری نخواهد پایید که نفت به کالایی بی ارزش و شاید ممنوعه در جهان مبدل گردد. بر اساس تازه‌ترین گزارش‌های اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) سهم سوخت‌های فسیلی نسبت به سال‌های اخیر ۲ درصد کاهش و این روند ادامه خواهد داشت، بر اساس این گزارش، نفت خام تولیدی هم‌اکنون ۱۳ درصد در بخش پتروشیمی، ۳۰ درصد در بخش خانگی، تجاری و کشاورزی و ۶۰ درصد در بخش حمل‌ونقل مصرف می‌شود، از این رو با توجه به رشد صنعت برقی‌سازی در بخش حمل‌ونقل شاهد کاهش مصرف نفت خام در آینده خواهیم بود، به‌طوری که بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از نیمی از خودروهای در حال حرکت در جهان برقی خواهند بود. همچنین بر اساس تازه‌ترین گزارش آژانس انرژی‌های تجدیدپذیر جهان (ایرِنا) هم‌اکنون سهم انرژی خورشیدی و بادی در جهان ۱۷ درصد است که این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۷۰ درصد می‌رسد. استقبال جهان از انرژی‌های نو الزاماً به‌دلیل مسائل محیط زیستی نیست، بلکه تولید انرژی‌های نو نسبت به انرژی‌های فسیلی سود بیشتری برای شرکت‌ها و مؤسسه‌های مالی جهان دارد، برای نمونه هم‌اکنون برای تولید یک مگاوات برق در بخش انرژی‌های خورشیدی تنها ۳۶ دلار لازم است هزینه شود، در حالی که این هزینه در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ۶۰ دلار است. هم‌اکنون بیش از ۵۰ درصد نفت دنیا در آمریکا، روسیه، عربستان، کانادا و چین تولید می‌شود. این کشورها همچون چین (تولید روزانه ۴.۵ میلیون بشکه) با این روندی که نفت تولید می‌کنند سرانجام دو تا چهار دهه آینده منابع نفتیشان پایان می‌یابد و به‌طور حتم برای پس از آن، از هم‌اکنون به فکر سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های نو هستند. با وجود آنکه ایران یکی از دارندگان اصلی منابع گازی است و در چند دهه اخیر به‌شدت روی تولید آن تمرکز داشته اما هم‌اکنون سهم ما از تولید این حامل انرژی در جهان تنها ۶ درصد است. بر اساس تازه‌ترین گزارش بررسی آماری سالانه بی پی، در سال ۲۰۲۲ میلادی اوج مصرف گاز حداقل دو تا سه دهه پس از اوج مصرف نفت در آینده (۲۰۵۰) خواهد بود. از سوی دیگر ایران باید برای تأمین مصرف فزاینده داخلی خود در سال‌های آینده به فکر افزایش تولید گاز طبیعی باشد. به عبارت دیگر گاز یک حامل انرژی مناسب برای گذر از دوران انرژی فسیلی به انرژی‌های نو و تجدیدپذیر است. تا چند دهه آینده تقاضای مصرف سوخت‌های فسیلی به‌ویژه نفت خام کاهش خواهد یافت و هم‌اکنون باید بر شدت تولید از مخازن نفت خام سبک و مشترک بیفزایم. اگر قرار است در دهه‌های آینده نفت در مخازن باقی بماند و تولید نشود بهتر است آن نفت، نفت گران و سنگین به دلیل هزینه بالای توسعه باشد. از سوی دیگر باید استفاده از روش‌های فناورانه در مخازن نفت و گاز، ایجاد جذابیت‌های سرمایه‌گذاری، بازنگری در قوانین و مقررات دست و پاگیر در دستور کار قرار گیرد.

به هر تقدیر، شوربختانه تهدیدهای پیش روی نفت کم نیستند، از تحریم تا کمبود سرمایه‌گذاری و نبود فناوری‌های کارا تا پدیده نوظهوری به نام مهاجرت متخصصین نفتی، دورنمای نفت ایران را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد که حتما بایستی با هم‌اندیشی و کار تیمی، طرحی نو و تدبیری جدی برای این موضوعات مهم اندیشید.