1402/06/30
مزایای گواهی سپرده کالایی نفتی برای بانک‌ها و نهادهای مالی
درباره گواهی سپرده کالایی نفتی بایستی تصریح کرد: قبلاً اگر کسی می خواست در شرکت ملی نفت خرید کند، باید احراز هویت می‌شد و لازم بود شرایط خاصی داشته باشد، در مرحله شناخت مشتریان بسیاری از افراد صلاحیت شان احراز نمی‌شد و رد می شدند. الان در قالب ابزار گواهی سپرده کالایی نفتی هر شخص حقوقی بدون داشتن روابط خاصی می‌تواند به معاملات نفت خام و میعات گازی کشور ورود کند. گواهی سپرده نوعی اوراق است، اما اگر کسی بخواهد کالایش را به صورت فیزیکی تحویل بگیرد، امکانش وجود دارد.
قبلاً در اوراق سلف نفتی چیزی فروخته می‌شد که وجود خارجی نداشت. اما در گواهی سپرده ما به ازای فیزیکی محصول در انبار موجود است و قطعاً این امر می‌تواند یکی از مزیت های این طرح نسبت به اوراق سلف نفتی باشد. امکاناتی مانند وثیقه‌سازی برای فاینانس، اخذ وام از بانک ها و انجام معامله بر روی گواهی‌ها در طرح جدید به وجود آمده است. در صورتی این ویژگی‌ها اثربخش خواهد بود که این موضوع برای بانک‌ها و نهادهای مالی دیگر به روشنی توضیح داده شود و ابعاد مسئله روشن شود. آموزش‌های لازم در این زمینه باید داده شود و زیرساخت‌ها به وجود بیاید. یک سری اقدامات از طرف سازمان بورس و سازمان سپرده‌گذاری مرکزی در این زمینه انجام شده است.
اما لازم است این امکانات برای سرمایه‌گذاران و بانک‌ها بیش از پیش توضیح داده شود. از آنجا که معاملات بر اساس قیمت هر بشکه به دلار انجام می شود، گواهی سپرده کالایی نفتی یک نوع دارایی ارزی به حساب می‌آید و سرمایه‌گذاران از این منظر منتفع خواهند شد. به عبارت دیگر، اینکه تسویه به صورت ریالی و بر اساس قیمت روز ارز است تا حدی ریسک سرمایه‌گذاران را پوشش می دهد. اینکه سررسیدها 36 ماهه تعریف شده است و در 18 ماهه اول هزینه انبارداری اخذ نمی‌شود و در 18 ماهه دوم مبلغ این هزینه اندک است، برای کسانی که می‌خواهند روی اوراق بهادار و نوسانات نرخ ارز کار کنند، می تواند جذابیت به وجود بیاورد.
این امر می تواند برای کسانی که روی معاملات نفت کار می‌کنند، جذاب باشد. این دارایی‌ها بر اساس فرمولی مبتنی بر نفت برنت قیمت‌گذاری شده اند که با نفت‌خام و میعانات گازی کشورمان کمی متفاوت هستند. اما این دو می‌توانند همراستا با یکدیگر باشند. افزایش یا کاهش در نفت برنت می‌تواند نشان دهنده جهت حرکتی قیمت نفت کشورمان باشد. بنابراین، در چارچوب گواهی کالایی نفتی می توان به نوعی به کشف قیمت نیز پرداخت .بنابراین گزارش، در بسیاری از کشورها عرضه نفت خام و میعانات گازی در بورس انجام می شود. به تازگی چارچوبی تحت عنوان گواهی سپرده کالایی برای فروش نفت کشورمان در بستر بورس فراهم شده است.
این روش به گفته بسیاری از کارشناسان مزیت های زیادی برایمان خواهد داشت. از جمله این مزیت‌ها، متنوع سازی روش های فروش نفت و شفافیت بیشتر در این زمینه است. از سوی دیگر، در قالب این طرح، بازاریابی بهتری برای فروش نفت خواهیم داشت و بازار ثانویه ای برای معاملات ایجاد می‌شود. ما می‌توانیم از بستر بورس انرژی برای ابزارسازی استفاده کنیم. منظور این است که با استفاده از یک بستر مالی به انتشار اوراق روی دارایی‌های فیزیکی شرکت ملی نفت بپردازیم. گواهی سپرده کالایی را الان فقط اشخاص حقوقی می توانند خریداری کنند و بازار معاملات ثانویه نیز دارد. یعنی لازم نیست که دارندگان این نوع گواهی فقط به دریافت فیزیکی کالا مبادرت کنند، بلکه به روش‌های مختلف می‌توانند روی این گواهی سپرده معامله انجام دهند.