1404/02/19
تحلیل صفحه 36 کتاب سال صنعت پتروشیمی؛
مصرف خوراک پتروشیمی تا 1404 (گذر از خام‌فروشی)
» افزایش سهم صنعت پتروشیمی از مصرف منابع نفت و گاز نشان از تحقق گذر از خام‌فروشی و تولید ثروت و اشتغال در کشور است. طی سال‌های آتی سهم خوراک و سوخت تخصیص داده شده، به صنعت پتروشیمی از 780 هزار بشکه در روز معادل نفت خام به 2 میلیون بشکه در روز معادل نفت‌خام افزایش پیدا خواهد کرد. این مهم نتیجه تحقق کلیه طرح‌های در دست اجرای جهش دوم و جهش سوم صنعت پتروشیمی در دو مقطع ۱۴۰۰ و ۱۴۰۴ خواهد بود.»
2- نگاهی به مربع‌های ترسیم شده در بالای این صفحه برای سال 1398 نشان می‌دهد که در این سال تعداد مجتمع‌های پتروشیمی 57 مجتمع تولیدی، حجم خوراک و سوخت مصرفی 34.5 میلیون تُن در سال معادل 780 هزار بشکه نفت در روز است. این ارقام برای ایران ۱۴۰۰ تعداد ۸۳ مجتمع پتروشیمی با 72 میلیون تُن در سال خوراک و سوخت برابر با یک میلیون و 600 هزار بشکه نفت در روز است. برای ایران ۱۴۰۴ تعداد مجتمع‌های پتروشیمی ۱۰۹ عدد، خوراک و سوخت مصرفی 85 میلیون تُن در سال معادل دو میلیون بشکه نفت پیش‌بینی شده است.
۳- اگر افقی به تحلیل داده‌ها بپردازیم، عدد 57 مجتمع پتروشیمی در پایان سال 1398، برای پایان جهش دوم پتروشیمی در ایران ۱۴۰۰، تعداد مجتمع‌های پتروشیمی ۸۳ مجتمع در حال تولید پیش بینی شده است و این عدد برای ایران ۱۴۰۴ یعنی سال پایانی سند چشم‌انداز ایران اسلامی، نیز برابر با ۱۰۹ مجتمع پتروشیمی در حال تولید پیش‌بینی شده است.
۴- اگر فقط بخواهیم به صورت کمی و عددی به قصه نگاه کنیم. تعداد مجتمع‌های پتروشیمی از سال ۱۳۳۸ هجری شمسی تا ابتدای سال ۱۳۹۸ به مجموع 57 مجتمع تولیدی رسیده است. حال اگر چهار شرکت پتروشیمی یوتیلیتی فجر، مبین و دماوند و آب نیروی بندر امام را هم اضافه کنیم در سال ۹۸، 61 مجتمع پتروشیمی وجود دارد. یعنی در ۶۰ سال گذشته 61 مجتمع پتروشیمی به تولید رسیده است. حال اگر مجتمع‌های یوتیلیتی را به اعداد مجتمع‌های تولیدی پیش‌بینی شده در ۱۴۰۴ اضافه کنیم بنابراین پیش‌بینی تعداد مجتمع های پتروشیمی در حال تولید در ۵ سال آینده بایستی به دو برابر تعداد کنونی یعنی بیش از 110 مجتمع تولیدی و یوتیلیتی برسد. به عنوان یک ایرانی غیرتمند آرزویم این است که تعداد مجتمع های پتروشیمی تا سال ۱۴۰۴ از مرز ۲۰۰ مجتمع پتروشیمی هم عبور کند، اما واقعیت این است که جهان به آرزوهای ما پاسخ نمی دهد بلکه دقیقاً منطبق بر لیاقت‌های ما عمل می‌کند. وقتی در طول ۶۰ سال عمر صنعت پتروشیمی از سال ۱۳۳۸ تا سال ۱۳۹۸ به 61 مجتمع تولیدی و یوتیلیتی در حال کار رسیده‌ایم، بعنوان یک کارشناس رسمی پتروشیمی میگویم که، بسیار بعید و دور از ذهن می بینم، که در شش سال بعد از آن، 50 مجتمع پتروشیمی جدید در مدار تولید قرار گیرند. بنابراین به نظر می‌رسد به بازبینی جدی این پیش‌بینی‌ها یا شفاف‌سازی دقیق و علمی چنین پیش‌بینی‌های صورت پذیرد تا ساحت یک متن فاخر علمی تحت عنوان کتاب سال پتروشیمی ایران، از دامن شائبه هر نوع بزرگنمایی و شوآف پاک بماند.
۵- در مورد ردیف دوم افقی که بحث خوراک و سوخت در همین سه مقطع یعنی 1398، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۴ پرداخته است، داستان بر همان مدار پیشین می‌چرخد، یعنی دوباره قرار است خوراک و سوخت صنعت پتروشیمی کشور که در 5 سال آینده به عدد 85 میلیون تُن در سال برسد. یعنی حدود ۲۲۰ درصد در 5 سال حد فاصل ۱۳۹۸ تا ابتدای ۱۴۰۴ و یا حتی پایان این سال رشد داشته باشد. مشهور است که شخصی سطل ماستی را در دست گرفته بود و در ساحل اقیانوسی قدم می‌زد و پیوسته با خود می گفت اگر این سطل ماست آب دریا را به دوغ تبدیل کند چه می‌شود!
۶- در ردیف سوم افقی معادل بشکه نفت این ارقام و اعداد آورده شده است، همانگونه که ملاحظه می شود قرار است معادل بشکه نفت‌خام در پایان سال 1398 به بیش از دو برابر خود در سال ۱۴۰۰ برسد. یعنی از 780 هزار معادل بشکه نفت، به عدد خیره کننده یک میلیون و ششصد هزار معادل بشکه نفت در سال ۱۴۰۰ برسد و آنگاه تا سال ۱۴۰۴ به عدد دو میلیون معادل بشکه نفت منتهی شود.
۷- در اینجا از اعداد و ارقام مربوط به ۱۴۰۴ صرف‌نظر می‌کنم و از آنجایی که سال پایانی سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ است تحلیل آن را به صاحبنظران در مقیاس ملی پیرامون تحقق تمامی ابعاد سند ۱۴۰۴ توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور واگذار می‌نمائیم. اما اعداد سال ۱۴۰۰ بسیار در دسترس و نزدیک ما هستند و یک سال دیگر همین موقع قابل راستی‌آزمایی کامل می‌باشند. امیدوارم که در سال آینده در چنین روزهایی در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ و در زمانی که دولت جدید، اولین روزهای خدمتش را آغاز کرده باشد ۸۳ مجتمع تولیدی پتروشیمی با مصرف 72 میلیون تُن خوراک و سوخت در سال یعنی معادل یک میلیون و 600 هزار بشکه نفت خام در حال کار در این کشور باشد.