1403/10/01
صادرات گاز خام مقرون‌به‌صرفه‌تر از صادرات محصولات پتروشیمی!
توسعه زنجیره پتروشیمی مبتنی بر خوراک گازی بوده است، متاسفانه ما برای توسعه زنجیره ارزش استفاده از خوراک مایع را توسعه ندادیم که این مساله مربوط به سیاست‌هایی است که پس از اکتشاف پارس جنوبی اتخاذ شد. پس از اکتشاف پارس جنوبی پیش‌بینی مبنی بر تولید گاز مازاد صورت گرفت به همین دلیل صنایع مبتنی بر گاز را توسعه پیدا کرد. پتروشیمی‌های گازی از جمله پتروشیمی‌های متانولی و اوره آمونیاک که خوراک گازی دارند افزایش پیدا کرد. زنجیره‌ای که گاز دارد زنجیره محدود و محصولاتی که تولید می کند ارزش افزوده چندانی ندارند در حالی که زنجیره خوراک مایع یا نفت‌خام هم محصولات متنوع‌تری را تولید و هم ارزش افزوده محصولات تولیدی بیشتر است.
توسعه صنعتی که با رویکرد خوراک گاز اکنون مشکلاتی را به همراه دارد، به دلیل اینکه محصولات پتروشیمی که از خوراک گاز استفاده می‌کنند ارزش افزوده بالایی ندارند و در کنار آن هم‌اکنون ناترازی گاز وجود دارد، در اولین اقدام برای توسعه زنجیره ارزش خوراک گاز به خوراک مایع تغییر کند که در این شرایط زمینه توسعه پترو پالایشگاه ها بسیار مهم است یعنی واحد‌هایی که بتوانند هم نفت‌خام داشته باشند هم پالایش را انجام دهند و به صورت مجتمع های یک پارچه تکمیل زنجیره نفت‌خام را داشته باشند تا به محصول نهایی تبدیل شود.
برای توسعه زنجیره ارزش تغییر رویکرد توسعه خوراک گاز به خوراک مایع است و در کنار آن پتروشیمی‌هایی که تاکنون و از خوراک گاز مصرف می کنند زنجیره شان را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تکمیل و توسعه دهیم زیرا بخشی از گاز را به متانول تبدیل می کنیم و اگر گاز طبیعی را صادر کنیم هر مترمکعب تقریباً ۳۰ سنت می‌شود اما صادرات متانول درآمدی که برای کل اقتصاد کشور دارد کمتر ۳۰ سنت می‌شود زیرا تبدیل گاز برای ما به متانول ارزش‌افزوده‌ای ندارد به طوری که حتی خام‌فروشی ارزش افزوده مالی بیشتری برای کشور به همراه دارد.
برای اینکه از متانول ارزش افزوده بیشتری دریافت کنیم ابتدا باید زنجیره آن را تکمیل کنیم و بخشی را به محصولات پایین دستی و بخشی ادامه‌دهنده این زنجیره باشند که نیازمند سرمایه‌گذاری است که متاسفانه مشکلی که در توسعه صنعت پتروشیمی وجود دارد آنکه سودی که در این واحد‌ها به دست می‌آید بین سهامداران توزیع می‌شود. در برنامه هفتم توسعه تدابیر مناسبی در این زمینه اتخاذ شده است، در برنامه هفتم توسعه تبصره ذیل ماده ۴۵ این تکلیف را به پالایشگاه و پتروشیمی‌ها کرده که به ازای خوراکی که دریافت می‌کنند مکلف هستند که ۴۰ درصد از سود سالانه خود را در زنجیره ارزش سرمایه‌گذاری کنند و سودی که پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها دارند به سمت واحد‌های تکمیلی زنجیره ارزش حرکت کنند و هیچ راهی جز این نداریم که از محل سود واحد‌ها زنجیره ارزش را تکمیل کنیم که در برنامه هفتم نیز به آن اشاره شده است.