1403/09/22
تحلیلی بر کتاب سال صنعت پتروشیمی ایران؛
سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی/ تحلیل صفحه 50 کتاب سال صنعت پتروشیمی
همانگونه که در پایین جدول صفحه 50 کتاب سال پتروشیمی آمده، جمع کل سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران در حدفاصل سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۹۸ یعنی از سال تاسیس رسمی شرکت پتروشیمی شیراز تا ۶۰ سال پس از آن، در مجموع 75 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت عظیم و سرمایه‌بَر پتروشیمی کشور صورت پذیرفته است.
2- اگر از منظر مگاترند‌های ملی یا اَبَر‌روندهای کشوری به اعداد و احجام سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران نگاه بیندازیم به این نتایج می‌رسیم:
الف. از زمان تأسیس صنعت پتروشیمی در سال ۱۳۳۸ تا سال ۱۳۵۸ در مجموع اندکی بیش از دو میلیارد دلار یعنی دقیقاً ۲۰۲۰ میلیون دلار یا ۲.۰۲۰ میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی کشور سرمایه‌گذاری صورت پذیرفته است. یادمان باشد که این ۲۰ ساله دقیقا همان 20 سال است که ایران از یک کشور سنتی کشاورزی به یک کشور رو به صنعتی‌سازی به پیش میرود.
ب. حدفاصل سال‌های ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۸ اگر چه سال اول آن در دولت‌های مهندس بازرگان، دکتر بنی‌صدر و شهید‌رجایی گذشته است. اما دو ماه کمتر است. هشت سال آن دوران ریاست جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای و دولت‌های سوم و چهارم بوده است. در تمامی این ۱۲۰ ماه یعنی دوران نُه ماهه دولت موقت، دوران ۱۶.۵ ماهه ریاست جمهوری بنی‌صدر، دوران یک ماهه ریاست جمهوری شهید‌رجایی و دوران نود و چهار ماهه ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب، تماماً کشور در التهاب، بحران و جنگ تحمیلی درگیر بوده است. با این حال در این سال‌ها، اندکی بیش از ۶ میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی کشور سرمایه‌گذاری شده است که عدد دقیق آن ۶.۰۴۰ میلیارد دلار می‌باشد.
ج. در حدفاصل سال‌های ۱۳۶۸ الی ۱۳۷۶ یعنی در دوران سازندگی یا دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، مجموع سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی بیش از ۱۱ میلیارد دلار بوده است. رقم دقیق آن ۱۱.۲۴۱ میلیارد دلار می‌باشد.
د. مجموعه سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی در دولت‌های ششم و هفتم یعنی در سال‌های ریاست جمهوری حجت‌الاسلام سید‌محمد خاتمی یا دوران اصلاحات برابر با بیش از ۱۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی انجام شده است که عدد دقیق آن ۱۶.۰۵۰ میلیارد دلار می‌باشد. که از این میزان ۱۳ و نیم میلیارد دلار آن در دولت هفتم یا در چهار ساله دوم دولت اصلاحات انجام شده است. همچنین در کل ۶۰ سال گذشته دو سال وجود داشته است، که در سال بیش از چهار و چهار و نیم میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری شده است و این دو سال نیز دو سال پایانی دولت هفتم می‌باشد.
ه. در حدفاصل سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ سال‌های حضور دولت هشتم و نهم به نام دولت عدالت و مهرورزی به ریاست آقای دکتر احمدی‌نژاد است. کل سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی کشور بیش از ۲۰ میلیارد دلار بوده است. رقم دقیق آن ۲۰.۶۳۰ میلیارد دلار می‌باشد.
و. در ۶ سال نخست دولت یازدهم و دوازدهم یعنی حدفاصل سال ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۸ بیش از 19 میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی کشور سرمایه‌گذاری شده است. عدد دقیق آن 19.۰۹۰ میلیارد سرمایه‌گذاری را نشان میدهد. اگر دو سال باقی مانده از این دولت را به صورت خطی برون‌یابی کنیم. سرمایه‌گذاری در ۸ سال دولت ۱۱ و ۱۲ دولتِ تدبیر و امید نیز به عدد ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی کشور میرسد.
3- اکنون با نگاه چتری یا هلیکوپتری میتوانیم ذهنیت روشنی از سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی کشور در حدفاصل ۱۳۳۸ تا سال ۱۳۹۸ یعنی شصت سال قدمت صنعت پتروشیمی در این کشور داشته باشیم.
4- در حاشیه صفحه 50 کتاب سال صنعت پتروشیمی ایران آمده است: «توسعه پایدار و پیوسته صنعت پتروشیمی نیازمند تامین سرمایه می‌باشد. تا انتهای سال 98 به منظور تحقق 67.7 میلیون تُن ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی، زیرساختهای مورد نیاز از جمله اسکله‌ها و خطوط لوله و طرح‌های در دست اجرای جهش دوم و سوم جمعاً 75 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است».
5- یک قاعده سر‌انگشتی از سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال در صنعت پتروشیمی جهان می‌گوید به ازای هر یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بالادست صنعت پتروشیمی، یک میلیون تن به ظرفیت تولید افزوده می‌شود و یک هزار نفر مستقیماً به استخدام واحدهای تولیدی در دوران بهره‌برداری در‌می‌آیند. ملاحظه می‌شود که با دقت بسیار بالایی این قاعده سر انگشتی یا Rule of Thumb کم و بیش در مورد رشد، توسعه و تکامل صنعتِ بالادستِ پتروشیمی ایران صادق است.