1403/10/01
اوپک به خودکشی اقتصادی تن نداد
کنفرانس اقلیمی امسال سازمان ملل متحد (COP۲۸) شاهد تعهدات اقلیمی به ارزش ده‌ها میلیارد دلار و تعدادی توافق در فضای گذار به سوی انرژی پاک و چندین جنجال بوده است.
این کنفرانس همچنین شاهد موارد عجیبی مانند اعتراض به محل برگزاری کنفرانس بوده که جوش دادن توافق‌ها را به دلیل عدم وجود کریدور، دشوار کرده است و فعالانی که کلاه‌های کپ منقش با نشان «آلایندگی» به سر گذاشتند تا به دولت کانادا یادآوری کنند که پس از سال‌ها صحبت درباره سقف انتشار آلایندگی، این طرح را تصویب کند.
با این حال، کنفرانس COP۲۸ در خصوص مسئله اصلی این نشست یعنی حذف استفاده از نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی، شگفتی به همراه نداشت.
اتحادیه اروپا حتی قبل از شروع کنفرانس، اتهامات علیه هیدروکربن‌ها را هدایت می‌کرد. این بلوک اوایل سال میلادی جاری اعلام کرد که به دنبال ممنوعیت نفت، گاز و زغال سنگ در کنفرانس COP۲۸ است زیرا به قول خود وفادار مانده است. در این کنفرانس که در دوبی برگزار شد، نمایندگان اتحادیه اروپا از جهان خواستند که سایر منابع انرژی را جایگزین هیدروکربن‌ها کنند. سپس، هنگامی که کشورهای تولیدکننده نفت حاضر به قبول چنین پیشنهادی نشدند، این نمایندگان متحیر شدند.
آخر هفته گذشته، رسانه‌ها زنگ خطر را به صدا درآوردند. این هشدار به دلیل برملا شدن این موضوع بود که اوپک از کشورهای عضو خود خواسته است از امضای هر گونه سندی که خواستار حذف تدریجی هیدروکربن‌ها باشد، خودداری کنند. نامه حاوی این درخواست، اگنس پانیه روناچر، وزیر انرژی فرانسه را متحیر و ووپکه هوکسترا، کمیسر اقلیمی اتحادیه اروپا را ناامید کرد.
طبق گزارش شبکه فرانس ۲۴، پانیه روناچر در پی انتشار خبر نامه هیثم الغیص، دبیر کل اوپک به اعضای این گروه، گفت: من از اظهارات اوپک پلاس متحیر شده‌ام و عصبانی هستم. این مقام فرانسوی افزود: موضع اوپک پلاس، آسیب‌پذیرترین کشورها و فقیرترین مردم را که اولین قربانیان این وضعیت هستند، به خطر می‌اندازد.
کمیسر اقلیمی اتحادیه اروپا هم به نوبه خود گفت: از نظر بسیاری از افراد از جمله من، این حرکت نامناسب، بی‌فایده و غیرهماهنگ با موقعیتی بوده که جهان از نظر وضعیت متشنج اقلیمی قرار دارد.
این واکنش‌ها چندان تعجب آور نیستند؛ موضوعی که مایه تعجب است این واقعیت است که به نظر می‌رسد افرادی، از اوپک و شرکایش در اوپک پلاس انتظار داشتند که با میل خود از توافقی حمایت کند که اساسا در بلندمدت، یک خودکشی اقتصادی خواهد بود.
اکثر اعضای اوپک، از جمله عربستان سعودی که بزرگترین تولیدکننده عضو این گروه است، برای بخش عمده بودجه خود به درآمدهای صادرات نفت و گاز متکی هستند. روسیه، برخلاف برخی باورها، چندان به درآمدهای نفت و گاز خود وابسته نیست اما درآمد نفت و گاز، بخش قابل توجهی از بودجه مسکو را تشکیل می‌دهد. شرکای اوپک پلاس در آسیای مرکزی به اندازه اقتصادهای خلیج فارس، متکی به نفت هستند.
اتحادیه اروپا که مصرف کننده بزرگ نفت و گاز و زغال سنگ در سال گذشته بوده است، در حال حاضر بزرگترین خریدار گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) آمریکا است. این بلوک قصد دارد این وابستگی را کاهش دهد اما هیچ نشانه‌ای از این که چنین اتفاق می‌افتد، وجود ندارد و برعکس، آلمان در حال ساخت تعداد بیشتری پایانه‌های واردات ال‌ان‌جی است.
آن وقت اتحادیه اروپا به مصیبت کشورهای فقیر استناد کرده است که ادعا می‌کند ناشی از تغییرات اقلیمی است و تنها راه برای جلوگیری از این تغییر، ممنوعیت نفت و گاز و زغال سنگ است. در مقابل، هند و چین به صراحت اعلام کرده اند که همچنان به استفاده از همه هیدروکربن‌ها از جمله زغال سنگ ادامه خواهند داد.
جالب است که اتحادیه اروپا به هند و چین که در میان بزرگترین مصرف کنندگان جهان و بزرگترین پیشران‌های تقاضا برای نفت، گاز و زغال سنگ در میان مدت و بلندمدت هستند، انتقاد نمی‌کند. در عوض اتحادیه اروپا به کشورهای تولیدکننده نفت و گاز حمله می‌برد زیرا این حرکت، به یک روش استاندارد تبدیل شده است: اگر شک دارید، نفت و گاز را مقصر بدانید. با این حال، نباید در موضع اوپک در خصوص مسئله تولید نفت و گاز و حذف فرضی آن تردید داشت.
همانطور که الغیص در نامه جنجالی خود بیان کرده است، به نظر می رسد که فشار نامناسب و نامتناسب علیه سوخت‌های فسیلی ممکن است به نقطه اوج برسد و عواقب برگشت ناپذیری داشته باشد زیرا پیش نویس تصمیم کنفرانس COP۲۸، همچنان شامل گزینه‌های حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی است. سپس، وی از اعضای اوپک خواسته است که قاطعانه هر متن یا فرمولی را که به جای انتشار گازهای گلخانه‌ای، انرژی یعنی سوخت‌های فسیلی را هدف قرار می دهد، رد کنند.
این درخواست اساسا تکرار پیامی است که رئیس اوپک برای COP۲۸ داشت: تمرکز بر انتشار گازهای گلخانه‌ای و نه بر صنعتی که بخش عمده این انتشارات را تولید می‌کند. با این حال، افرادی بودند که متعجب شدند.
با توجه به این که بعید است اوپک نظر خود را تغییر دهد و این واقعیت درباره فعالان تغییرات اقلیمی اتحادیه اروپا هم صادق است، به احتمال زیاد COP۲۸ به عنوان یکی از بی‌فایده‌ترین دوره‌های این نشست، در تاریخ ثبت خواهد شد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، هدف بزرگ این رویداد، انعقاد توافقی برای حذف تدریجی هیدروکربن‌ها در سطح جهانی بود. کسانی که این هدف را دنبال می‌کنند، ظاهرا ذینفعانی مانند هند، چین و اوپک پلاس از جمله جدیدترین عضو آن یعنی برزیل را نادیده گرفتند. اکنون که وقایع همان طور که انتظار می‌رفت، پیش آمد، مقامات اقلیمی شوکه و متحیر شدند. شاید راه درمان این شوک، تعیین اهداف واقعی‌تری برای جهان، به جای زوم کردن روی نفت و گاز باشد.