1403/11/17
تحقق رشد ۸ درصدی تولید ناخالص داخلی با تقویت نقش نفت در اقتصاد ایران
الزامات رشد ۸ درصدی اقتصاد ایران در برنامه هفتم توسعه موضوع بسیار مهمی است، برنامه هفتم توسعه براساس رشد ۸ درصدی هدف‌گذاری شده و اگر این الزام‌ها فراهم نشود، طبیعی است که برنامه به هدف خود دست نخواهد یافت. یکی از مواردی که برای تحقق رشد ۸ درصدی نظام اقتصادی ایران اهمیت دارد، توجه به بخش نفت در حوزه بالادستی و پایین‌دستی است، البته تمرکز بیشتر در بخش بالادستی بوده که تأمین‌کننده منابع مود نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های مختلف است.
بخش نفت دو نوع تأثیرگذاری در تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی در جریان اجرای برنامه هفتم توسعه می‌تواند داشته باشد، زمانی که بخش نفت رشد قابل توجهی را در خود ایجاد کند، می‌تواند سرمایه مورد نیاز را فراهم آورد. از یک سو بخش نفت نیازمند سرمایه‌گذاری است و اگر بخواهیم رشدی که اکنون وجود دارد ادامه یابد باید بخشی از منابعی که ایجاد شده در خود بخش نفت سرمایه‌گذاری شود. در بخش نفت به‌شدت نیازمند این هستیم که افزون بر جبران استهلاک، برای استمرار تولید سرمایه‌گذاری قابل توجهی انجام شود و اگر بخواهیم رشد بخش نفت را به‌صورت پایدار داشته باشیم موضوع سرمایه‌گذاری در بخش نفت از اولویت بالایی برخوردار است.
البته صنعت نفت همه درآمدهای نفتی را در اختیار ندارد و انتظار نظام اقتصادی این است که بخش نفت به دیگر بخش‌های اقتصادی نیز کمک کند. بخش نفت تأمین‌کننده درآمد مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های کشور خواهد بود و این بخش اگر بتواند به‌صورت پایدار حرکت خود را دنبال کند منابع سرمایه‌گذاری را فراهم خواهد کرد، بخشی از این منابع می‌تواند به سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های اقتصادی اختصاص یابد. اگر این سرمایه‌گذاری محقق شود، در برنامه هفتم توسعه دسترسی به رشد ۸ درصدی برای کل نظام اقتصادی ایران با سهولت بیشتری دنبال خواهد شد.
بخش نفت، پیشران اقتصادی کشور
تحرک بخش نفت در رشد اقتصادی که از ابتدای دولت سیزدهم آغاز شده و در تابستان ۱۴۰۲ با رشد ۲۵.۶ درصدی به اوج خود رسیده است، در صورتی که ادامه‌دار باشد افزون بر کمک به توسعه صنعت نفت، به مجموعه نظام اقتصادی کشور نیز برای تحقق رشد ۸ درصدی اقتصاد در برنامه هفتم توسعه کمک خواهد کرد. بخش نفت، پیشران اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود، زمانی که این بخش حرکت کند، سایر بخش‌های اقتصادی را نیز به‌جلو خواهد برد. از آنجا که صنعت نفت تأثیرگذاری بالایی دارد، تولید ملی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و وضع معیشتی مردم بهبود می‌یابد.
با این حال باید توجه داشته باشیم اقدام‌هایی که در رابطه با بخش نفت لازم است صورت بگیرد اقدام‌های ادامه‌داری باشد، زیرا اگر این اقدام‌ها به‌صورت مقطعی باشد، طبیعی است که دسترسی به اهدافی که در بخش نفت تعریف شده سخت خواهد بود، دیگر بخش‌های اقتصادی نیز دچار چالش می‌شوند و رشد اقتصادی ۸ درصدی به هدف خود نمی‌رسد.سرمایه‌گذاری صنایع پایین‌دستی مانند فولاد، پتروشیمی و صنایع معدنی در بخش بالادست برای تأمین انرژی مورد نیاز آنها ضرورت دارد و این صنایع سودآوری خوبی دارند و این سودآوری قابل قبول می‌تواند مورد استفاده بخش نفت هم قرار بگیرد، بنابراین زمانی که در بخش نفت و گاز دچار تنگنای سرمایه‌گذاری می‌شویم باید سراغ این بخش‌ها برویم. این صنایع معمولاً به انرژی زیادی نیاز دارند و با سرمایه‌گذاری در صنعت نفت افزون بر توسعه این بخش، انرژی مورد نیاز خود در آینده را تضمین می‌کنند. با این اقدام بخش نفت می‌تواند تولید مورد نیاز کشور را رقم بزند و به آن دسترسی یابد تا شاهد تحول شگرفی در بخش نفت و به‌دنبال آن نظام اقتصادی کشور باشیم.
افزایش صادرات نفت با وجود محدودیت‌های تحریمی
در دولت سیزدهم بخش نفت به این نتیجه رسید که با وجود همه محدودیت‌های تحریمی باید چاره‌ای بیندیشد، چاره‌اندیشی بخش نفت برای اینکه بتواند نفت و گاز تولیدشده را صادر کند بسیار تأثیرگذار بود و رشد اقتصادی مثبت این بخش را به‌دنبال داشت. در آینده نیز اگر بازاریابی بین‌المللی نفت و صادرات خدمات فنی و مهندسی با همین روند جلو برود، منابع خوبی حاصل خواهد شد و این منابع می‌تواند در کل نظام اقتصادی تأثیر مثبتی داشته باشد.
نیروهایی که به شکل کارآمد و شبانه‌روزی در صنعت نفت زحمت کشیدند، در این رشد اقتصادی تأثیر زیادی داشتند، نیروی انسانی را به‌عنوان سرمایه انسانی نباید فراموش کنیم، زیرا وقتی انگیزه و اختیارات لازم را پیدا می‌کنند مسیر خود را باز کرده و با وجود همه محدودیت‌های تحریمی به بازارهای مختلف دسترسی می‌یابند. نیروی انسانی به‌عنوان سرمایه صنعت نفت باید در نظر گرفته شود، این نیروها میدان‌های نفت و گاز را فعال می‌کنند و بازدهی آنها را بالا می‌برند، بنابراین نقش نیروی انسانی کارآمد و دلسوز در حوزه نفت و گاز بسیار تأثیرگذار است و این نیروی انسانی کارآمد است که وارد بازاریابی بین‌المللی شده و فضای جدیدی ایجاد کرده است، همچنین تولید نفت و گاز را افزایش داده و به‌دنبال آن طبیعی است که رشد اقتصادی این بخش با افزایش همراه باشد. از همین رو، برای نیروی انسانی در نفت باید انگیزه‌های لازم را ایجاد کنیم، زیرا اگر حرکت‌های جدیدی را پایه‌گذاری کنیم، افق‌های جدیدی را در آینده خواهیم داشت.