1404/06/15
در گفتگوی نشریه دانش‌نفت با مهندس ظهیر حیدری‌نژاد، مدیرعامل پتروشیمی کرمانشاه تبیین شد؛
نسخه «نجات» پتروشیمی‌های اوره‌ساز
جناب مهندس حیدری‌نژاد از فرصتی که برای این گفت‌و‌گو در اختیار ما قرار دادید سپاسگزارم. به عنوان پرسش نخست، لطفاً از سوابق مدیریتی و بیوگرافی خود برای مخاطبان دانش‌نفت بفرمایید.
به نام خدا، خدمت جنابعالی و همکاران محترمتان خیرمقدم عرض می‌کنم. من ظهیر حیدری‌نژاد هستم، فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر. در سه حوزه به شکل خاص کار کرده‌ام، هم در حوزه دستگاه دولتی کارفرمایی، هم در حوزه مهندسین مشاور و هم در حوزه شرکت‌های پیمانکاری.
در بحث کارفرمایی بخش عمده‌ای از سوابق بنده به حضور در وزارتخانه‌های کشور، صمت و نیرو بر می‌گردد. در حوزه مهندسین مشاور در چندین شرکت مهندسی مشاور بزرگ کشور از جمله مهندسی مشاور مهاب قدس حضور داشته‌ام. در پیمانکاری نیز اگر از آخر به اول بخواهیم برویم در شرکت فرآب بودم و آنجا مسئولیت‌های متعدد داشتم. قائم‌مقام مدیرعامل شرکت نفت و گاز، نایب‌رئیس هیات‌مدیره و در مقاطعی قائم‌مقام گروه بودم. در قرارگاه خاتم‌الانبیاء و یکی از موسسات قرب کربلا (موسسه سیدالشهداء) هم مسئولیت‌های مختلفی مانند مدیر پروژه و معاون برنامه‌ریزی داشتم. در مجموعه‌هایی مانند ایمیدرو و شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت داشتم و چندین سال عضو هیات‌مدیره یکی از شرکت‌های چندملیتی بودم. در وزارت صمت هم مسئولیت‌های مختلفی مانند رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در چند استان و همین‌طور قائم‌مقام رئیس سازمان صمت داشتم، در مقطعی مشاور پارلمانی معاون وزیر و مشاور پارلمانی وزارتخانه بودم و در طرح و برنامه مسئولیت داشتم. به هر حال مجموعه‌ای از سوابق در حوزه سرمایه‌گذاری، صنعتی و حوزه‌های مشاوره‌ای، پیمانکاری و کارفرمایی داشته‌ام که اینها برای مدیریت پتروشیمی کرمانشاه بسیار کمک می‌کند. وقتی شما سکان یک مجموعه‌ای مانند پتروشیمی کرمانشاه را به دست می‌گیرید، با انبوهی از مسائل مواجه هستید، مسائلی که بخشی از آن برقراری ارتباطات با مجموعه‌های دولتی و کارفرمایی است که تنظیم کردن این ارتباطات و رگولاتوری آن کار سختی است، یک بخشی هم کار توسعهای داریم که سر و کارمان با مشاور و پیمانکار است و تسلط به این حوزه‌ها خیلی می‌تواند کمک کند، یک بخش بحث تولید و سرمایه‌گذاری است که با سوابقی که در آن مجموعه‌ها داشتیم کمک می‌کند که بتوانیم کارمان را جلو ببریم. البته هیچ کسی عاری از نقص نیست و نمی‌شود همه نقاط قوت در یک نفر مجتمع باشد، ولی اینها کمک می‌کند که یک مدیری بتواند توانمندتر و بهتر مسائل را جلو ببرد.
مدیران و مسئولان استانی در حمایت از پتروشیمی کرمانشاه سنگ تمام گذاشته‌اند
ویژگی بارز پتروشیمی کرمانشاه را از حیث نوع تولید و موقعیت جغرافیایی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مجموعه پتروشیمی کرمانشاه همانطور که مستحضرید یکی از بزرگترین مجموعه‌های صنعتی غرب کشور و شاید بتوان گفت بزرگترین مجموعه صنعتی غرب کشور است و در بین مجموعه‌های پتروشیمی به‌ویژه بخش اوره و آمونیاک بزرگترین مجموعه است. مجموعه‌ای در یک استان مهم کشور یعنی کرمانشاه که هم استان مرزی و هم یکی از کلانشهرهای ما است. کرمانشاه به خاطر موقعیت جغرافیایی خود، خیلی برای ما مهم است، بنابراین حضور مجموعه پتروشیمی در استان کرمانشاه موقعیت آن را خاص می‌کند. نزدیکی به مرز و دسترسی به بازار کشورهای همسایه، مزیتی است که پتروشیمی کرمانشاه دارد. یکی از معدود استان‌هایی که من در آن کار کردم و یک همدلی و تعامل سازنده در بین مسئولان استان به‌ویژه استاندار محترم، مسئولان دستگاه‌های اجرایی بخصوص دستگاه‌هایی که ما با آنها مراوده کاری داریم مانند سازمان آب، اداره‌های برق، گاز و مالیات وجود دارد که به پیشبرد کارهای ما خیلی کمک می‌کند. با توجه به موقعیت خاص استان کرمانشاه، با بعضی دستگاه‌ها مراودات خاص داریم، همچنین با عنایت به اینکه عمده سهام پتروشیمی کرمانشاه وابسته به سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح است بنابراین باید تعامل خوبی با نیروهای مسلح داشته باشیم که خوشبختانه این تعامل بسیار سازنده است و جا دارد از همه مسئولان استان کرمانشاه، نماینده محترم ولی‌فقیه، فرمانده سپاه، فرمانده ارتش، استاندار محترم و سایر دستگاه‌های اجرایی تشکر کنم. واقعا در این مدت نزدیک به هشت ماهی که من اینجا هستم، نهایت مساعدت و همکاری از جانب این دوستان با ما انجام شده است. همچنین در اینجا شایسته است از پشتیبانی و حمایتهای ویژه هلدینگ نفت و گاز پارسیان و مدیر عامل محترم هلدینگ در کمک و حمایت از توسعه پتروشیمی کرمانشاه تقدیر و تشکر نمایم.
پتروشیمی کرمانشاه دو محصول عمده اوره و آمونیاک تولید می‌کند و ظرفیت تولید آن در بحث اوره 660 هزار تن و در بحث آمونیاک 398 هزار تن است. این همان چیزی است که ما به آن می‌گوییم فاز یک یا همان مجتمعی که دارد تولید می‌کند و در مدار هست. یک مجتمعی هم در حال ساخت داریم که مشابه همین است و ما به آن فاز 2 می‌گوییم که با همین مختصات و مشخصات یعنی آن هم 660 هزار تن اوره و 398 هزار تن تولید آمونیاک دارد. پس اگر ما به زودی این پروژه فاز 2 را در مدار بیاوریم، ظرفیت تولیدمان دو برابر خواهد شد و سهم کرمانشاه در بین خانواده اوره‌سازها بسیار قابل توجه خواهد بود و به یکی از بازیگران اصلی در این زمینه تبدیل خواهد شد، گرچه همین الان هم پتروشیمی کرمانشاه به خاطر موقعیت خاص خود یکی از بازیگران مهم بازار اوره است.
مهمترین موضوعات در دستور کار جنابعالی در پتروشیمی کرمانشاه چیست؟
ما در پتروشیمی کرمانشاه چندین موضوع را در دستور کار داریم که عمده مسائل ما است و اگر بخواهیم یک سیمایی از آن ترسیم کنیم باید در سه سرفصل صحبت کنیم. یکی تولید، یکی بازرگانی و فروش محصول که درآمدمان از این ناحیه است و بخش سوم همین فاز توسعهای است که باید به سرعت جلو برود. فاز توسعهای ما از سال 1392 شروع به فعالیت کرده و تقریبا بیش از 12 سال به طول انجامیده است. البته بخش قابل توجهی از فعالیت‌های آن هم در حوزه اجرایی، هم در حوزه خرید و هم در حوزه مهندسی انجام شده ولی بخش‌های مهمی هم باقی مانده است. در پروژه‌های بزرگ و مگاسایزی مانند پتروشیمی‌ها عمدتا دو مسئله وجود دارد که باید حل شود. یکی بحث تامین تجهیزات و ماشین‌آلات از خارج از کشور است که با توجه به تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای که دولت‌های غربی بر علیه کشور ما وضع کرده‌اند کار بسیار پیچیده و سختی است. بحث تامین مالی آن با توجه به اینکه ما به سیستم بانکی بین‌المللی دسترسی نداریم و عمدتا باید از منابع درآمدی خودمان بودجه مورد نیاز را تامین کنیم مهمترین مشکل است. موضوع سوم شتاب دادن به فعالیت‌های اجرایی و مهندسی پروژه است. این بخش گره‌هایی داشت که شاید فرصت نباشد آن را باز کنم، ولی همین‌قدر بگویم کارگروه ویژه‌ای که اسمش را گذاشتیم «کارگروه شتاب در پروژه» ایجاد کردیم و عناصری که باید حضور داشته باشند که گره‌ها را باز کنند در این کارگروه حضور پیدا کردند و نتایجش را هم دیدیم. اولا ما با فاصله بسیار کمی اجرای پروژه را دو شیفته کردیم و 24 ساعته در حال کار هستیم که همین امر سرعت پروژه در فعالیت‌های اجرایی را دو برابر کرد. ما تقریبا از نیم درصد پیشرفت فیزیکی در ماه به ۱.۵ تا دو درصد رسیده‌ایم. تقریبا بین 3 تا 4 برابر سرعتمان در بخش اجرا اضافه شده است. همین‌طور در بخش خریدهای خارجی یک بخشی تقریبا 8 ماه متوقف بود که عمدتا ناظر به تامین منابع مالی و اجرایی کردن آن قراردادهای خارجی بود چراکه این قراردادها مباحث فنی دارد که باید حل می‌شد و خوشبختانه حل و جاری شد. در ماه‌های اخیر بخش قابل توجهی از تجهیزات را وارد کشور کردیم و به لطف خداوند وارد پتروشیمی هم شد و بخش عمده‌ای از آنها نصب شدند و ادامه‌اش هم آنجایی که نیاز بود قراردادهای جدید با تامین‌کنندگان ببندیم قرارداد بستیم. یک جاهایی باید پرداخت‌ها را انجام می‌دادیم که پرداخت کردیم و یک جاهایی هم مسائل فنی قراردادی داشتند که به خاطر طولانی شدن فرآیند پروژه، وارد بحث «ادعاها» شده بودند که اینها باید بررسی می‌شد و از آن مجاری که در قانون تجارت و بحث‌های حاکمیتی شرکتی بنگاه‌ها پیش‌بینی شده است باید مسیر خود را طی کند که منجر به نتیجه شود که خوشبختانه اینها هم به نتیجه رسید. در حوزه بحث‌های اجرایی هم ما پیمانکاران توانمند را تقویت و یک سری پیمانکاران را اصلاح کردیم، شرح خدمات بعضی از پیمانکاران زیاد و برخی دیگر کم شد، مجموعه این اقدامات به یک انسجامی در فعالیت‌های اجرایی ما منجر شد که نتیجه‌اش را هم در میزان پیشرفت فیزیکی می‌بینیم. بنابراین خوشبختانه فاز دوم ما آهنگ خوبی گرفته و خوب جلو می‌رود و امیدواریم انشاء‌ا… طبق برنامه زمان‌بندی، سال آینده بتوانیم آن را راه‌اندازی کنیم. البته یک اگر مهم دارد و آن تامین منابع مالی است. بخش عمده‌ای از اجرای همه پروژه‌های صنعتی بزرگ منوط به تامین منابع مالی است. امیدواریم شرایط کشور هم رو به بهبود باشد و ما هم بتوانیم این پروژه را در موعد مقرر در مدار بیاوریم. البته من همیشه تاکید کرده‌ام تحریم‌ها نباید بهانه‌ای برای کار نکردن باشد، اتفاقا تحریم‌ها یک فرصتی بود که ما امتحان و تمرین کردیم روی پای خودمان بایستیم و خوشبختانه ایستادیم. الان همین اجرای فاز دوم ما نمونه بارز این موضوع است. در یک زمانی که فاز یک افتتاح شده بود دو شرکت استمی کربن هلندی و کلاگ انگلیسی همه کارهای مهندسی و اجرایی پروژه را انجام دادند ولی امروز ما خودمان همه کارهای آن را انجام می‌دهیم. من نمی‌گویم تحریم برکت دارد ولی تحریم بهانه‌ای برای کار نکردن نیست کما اینکه ما ثابت کردیم با وجود تحریم‌های کمرشکن می‌شود کار کرد و در همه حوزه‌های این پروژه، شاخص‌ها نشان‌دهنده این موضوع است.
در حال حاضر پیشرفت فیزیکی فاز 2 چقدر است؟
الان پیشرفت این فاز حدود 82 درصد است.
جناب مهندس، در حوزه افزایش تولید چه اقداماتی انجام شده است؟
بحث بعدی در حوزه تولید است. تولید در واقع ستون فقرات شرکت صنایع پتروشیمی کرمانشاه است که باید استمرار داشته و بهینه باشد تا بتوانیم هم از درآمدهایی که حاصل می‌شود هزینه‌های جاری را پوشش دهیم، هم بتوانیم طرح‌های توسعه‌ای‌مان را پیش ببریم. یک اتفاق مهمی که در تولید پتروشیمی کرمانشاه افتاد این بود که یک ساختاری را تحت عنوان تحقیق و توسعه (R&D) که در شرکت‌های بزرگ هم وجود دارد ایجاد کردیم. افراد متخصص و نخبه صاحب‌نظر در مجتمع پتروشیمی کرمانشاه را در این ساختار گذاشتیم و بخشی را هم از بیرون اضافه کردیم. در این ساختار منسجم، پروژه‌های متعددی تعریف می‌شود که دو سه سرفصل عمده دارد که یکی از آنها به‌روز کردن تکنولوژی است. این تکنولوژی‌ها اگر منسوخ شوند به هرحال ما از بازارهای جهانی عقب می‌مانیم.
در ساختار تحقیق و توسعه، ما چندین سرفصل پروژه تعریف کرده‌ایم که یکی از آنها به روز کردن کارخانه است. با توجه به اینکه تکنولوژی ما برای بیست سال پیش است، ضرورت دارد که پروژه به‌روزرسانی را به‌عنوان یکی از سرفصل‌های اساسی در دستور کار قرار دهیم تا بتوانیم با تکنولوژی روز دنیا محصول تولید کنیم. طبیعتا وقتی با تکنولوژی روز دنیا تولید کنیم هزینه تولید کاهش می‌یابد و می‌توانیم محصولات جدید تولید کنیم. این امر باعث حفظ و افزایش سهم شرکت در بازارهای جهانی خواهد شد. خوشبختانه در این زمینه ما چندین پروژه تعریف کرده‌ایم که یکی از این پروژه‌ها در زمینه افزایش ظرفیت بود. در این پروژه، مجموعه‌ای از اصلاحات در فرآیند تولید تعریف و در یک بازه زمان‌بندی مشخص انجام و این موضوع منجر به یک نتیجه خوب شد. در واقع در حال حاضر حدود 8 تا 10 درصد به صورت متغیر افزایش ظرفیت ایجاد شده است و وقتی این عدد در ظرفیت 660 هزار تن با قیمت‌های جهانی ضرب شود، در درآمدهای شرکت پتروشیمی کرمانشاه عدد قابل توجهی می‌شود. پروژه دیگرمان افزودن یک محصول جدید به سبد تولیداتمان است. در واقع اوره آکود یا اوره آهسته‌رهش که اخیرا در سبد تولید اوره‌سازها قرار گرفته و ما هم این موضوع را با یکی از مجموعه‌های تحقیقاتی کشور به صورت مشترک دنبال می‌کنیم و الحمدا... فاز یک و دو آن با موفقیت به نتیجه رسیده و در حال حاضر فاز سوم آن که در واقع فاز کشت در مزرعه است را جلو می‌بریم. یکی دیگر از پروژه‌های ما پروژه بسیار خوب اصلاح ساختار است که البته از کمک‌های شرکت‌های بزرگ دنیا که صاحب تکنولوژی در این حوزه هستند استفاده می‌کنیم که امیدواریم این بحث را به سرانجام برسانیم. همچنین پروژه‌های خیلی خوبی در زمینه هوش مصنوعی تعریف و یکی از افراد صاحب‌نظر در حوزه هوش مصنوعی کشور را به مجموعه خود اضافه کرده‌ایم و انشاء‌ا... نتایج آن را هم به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
کاربرد هوش مصنوعی در افزایش تولید است؟
هوش مصنوعی در چند بعد، هم کاهش هزینه‌ها، هم افزایش راندمان تولید و هم به عنوان دستیار مدیریتی کاربرد دارد. در واقع هوش مصنوعی به سمتی حرکت کرده که آرام‌آرام می‌توان بخشی از وظایف انسان را به آن محول کرد. با توجه به اینکه هوش مصنوعی سرعت و دقت بیشتری دارد، در این حوزه هم به عنوان دستیار مدیریتی از آن استفاده می‌کنیم. فکر می‌کنم این امر هم در یک بازه سه چهار ماهه به نتیجه برسد که متعاقبا حتما اطلاع‌رسانی خواهد شد.
چندین پروژه دیگر هم در دست اقدام داریم. از جمله یک پروژه دیگر به نام «نت‌زیرو» معرفی شده، البته کارخانه ما «زیرو فلر» است، ولی دنبال آن هستیم که آن آلودگی مختصری هم که دارد را به صفر برسانیم. در بحث محیط زیستی هم پتروشیمی کرمانشاه یکی از کارخانه‌های نمونه کشور است ولی امیدوارم وضعیتمان همواره رو به بهبود باشد، یعنی ما قانع به وضع موجود نیستیم و مدام به دنبال بهبود و ارتقاء هستیم.
یک سرفصل مهم دیگر در بحث تولید، تداوم آن است. تداوم تولید با توجه به اینکه عمر کارخانجات اضافه می‌شود یک فرآیند پیچیده مهندسی است. شما مجموعه‌ای از تمهیدات را باید در نظر بگیرید که تولید متوقف نشود. به لطف خدا و زحمات همکاران ما در مجموعه پتروشیمی کرمانشاه که جا دارد از تک‌تک آنها تشکر کنم ما توانستیم دوره‌های توقف به منظور فلاشینگ یا شستشو را از 18 روز به 25 تا 26 روز افزایش دهیم که این امر باعث کاهش توقف‌ها و افزایش تولید می‌شود. این امر در آمارهایی که در کدال هم منتشر می‌کنیم به وضوح قابل مشاهده است، همه این اقدامات منتهی به افزایش و در عین حال تداوم تولید شده است. مجموعه پتروشیمی کرمانشاه فقط در روزهای جنگ تحمیلی 12 روزه آن هم به دلیل تمهیدات امنیتی تولید نداشته است و در بقیه روزها با ظرفیت حداقل 103 درصد کار کرده‌ایم. همانطور که شما استحضار دارید الان بسیاری از مجموعه‌ها نمی‌توانند با این ظرفیت کار کنند ولی ما با حداقل 103 درصد و در بعضی روزها با 105 و 107 درصد ظرفیت هم کار کردیم، یعنی با میانگین بالاتر از ظرفیت اسمی فعالیت داشتیم و این موضوع تداوم داشته است که این مهم مرهون زحمات همکاران ما و مجموعه تدابیر مهندسی به کار گرفته شده است.
من یک «روستایی کشاورززاده» هستم و قشر کشاورز هم یک قشر واقعا عزیز و با ارزش و مولد کشورمان هستند که باید تکریم شوند
در مورد اقدامات انجام شده در زمینه بازرگانی، فروش و صادرات محصولات چه نکاتی را قابل ذکر می‌دانید؟
فارغ از تولید، سرفصل مهم دیگر ما بازرگانی، فروش و صادرات محصولات است. ما مطابق تکالیف قانونی که داریم باید بخشی از محصولمان را جهت رفع نیازها، به بازار داخل بدهیم. مشتری عمده ما شرکت خدمات حمایتی و وزارت جهاد کشاورزی است که آنها هم کود را از ما تحویل می‌گیرند و به کشاورزها تحویل می‌دهند. من هم چون از یک خانواده روستایی و کشاورززاده هستم یک علاقه و دلبستگی خاصی به این حوزه دارم و به این موضوع افتخار می‌کنم، همیشه وقتی که می‌خواهم خودم را معرفی کنم می‌گویم من یک «روستایی کشاورززاده» هستم. این به هرحال باعث افتخار ما است و این قشر هم یک قشر واقعا عزیز و با ارزش و مولد کشورمان هستند که باید تکریم شوند. خدا را شاکریم که بخشی از نیازهای این قشر عزیز را می‌توانیم تامین کنیم. یک بخشی از تولیدمان را هم در بورس عرضه می‌کنیم که این دو سرفصل حدود 20 تا 25 درصد را به خودش اختصاص می‌دهد، حدود 75 تا 80 درصد محصولاتمان را هم صادر می‌کنیم. صادرات در شرایط تحریم واقعا کار پیچیده‌ای است چراکه هم رساندن محصول به دست مشتری و هم آوردن پول داخل شبکه بانکی کشور بسیار دشوار است. واقعا جا دارد اینجا از همکارانم در حوزه بازرگانی تشکر کنم و خدا را هم شکر می‌کنم به خاطر موفقیتی که شرکت پتروشیمی کرمانشاه در این مدت داشته است. ما تنها پتروشیمی کشور هستیم که همه محصولاتمان را توانستیم به فروش برسانیم و همه پولش را هم به لطف خدا داخل شبکه بانکی کشور آوردیم. یعنی امروز پتروشیمی کرمانشاه هیچ دغدغه‌ای در حوزه صادرات محصول و آوردن پول آن داخل کشور ندارد. به لطف خدا و پس از این هم تا روزی که گاز را در شبکه سراسری به ما بدهند تولیدمان با همین روند ادامه پیدا می‌کند. در بحث صادرات هم واقعا یک مجموعه‌ای از فرآیندهاست که باید در کنار هم دیده شود، یعنی باید با شرکای تجاری در خارج از کشور مذاکره داشته باشیم که آنها هم عمدتا بحث تحریم‌ها نگرانشان می‌کند، بتوانیم محصول با کیفیت عالی تولید و آنها را راضی کنیم و تازه اینجا کار آغاز می‌شود که پول را داخل کشور بیاوریم. خوشبختانه ما در پتروشیمی کرمانشاه این فرآیند را به‌گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که در کمال صحت و سلامت و به بهترین شکل ممکن انجام شده است و امروز واقعا می‌توانیم ادعا کنیم شرکت پتروشیمی کرمانشاه نمونه‌ترین شرکت در تولید اوره و آمونیاک در کشور بوده و در این حوزه موفق‌ترین کارنامه را داشته است. این را هم عرض کردم این موفقیت جز لطف خدا و مساعدت همکاران و زحمت همکاران ما میسر نشده است. این امر یک سرفصل مهمی است که ما در پتروشیمی کرمانشاه دنبال می‌کنیم.
درآمدهای ارزی شرکت پتروشیمی کرمانشاه تقریبا چقدر است؟
ما حدود 660 هزار تن محصول تولید و 80 درصد آن معادل حدود 500 هزار تن را صادر می‌کنیم. البته نیاز داخل را هم باید تامین کنیم، بنابراین با میانگین قیمت‌های جهانی چیزی بین 200 تا 220 میلیون یورو در سال درآمد ارزی داریم.
اگر امروز برای صنعت اوره چاره‌اندیشی نکنیم، فردا باید مدیریت بحران کنیم
در مسیر تولید، فروش و توسعه، شرکت پتروشیمی کرمانشاه با چه مشکلات و چالش‌هایی مواجه است؟
ببینید! نکته مهم‌تری که می‌خواستم عرض کنم اگر از بحث مجتمع خارج شویم، یک پله بالاتر در بحث چالش‌هایی است که ما در این صنعت با آن مواجهیم. اگر اجازه دهید در مورد این هم به شما و مخاطبان عرض کنم. شرکت‌های اوره و آمونیاک‌ساز مانند ما همه خوراک و سوختشان گاز طبیعی است، گاز طبیعی را هم با قیمت‌هایی که از طرف شرکت ملی گاز و وزارت محترم نفت به ما ابلاغ می‌شود از شبکه سراسری و دیسپاچینگ ملی تحویل می‌گیریم. در سال‌های اخیر با دو مشکل مواجه شده‌ایم که آرام‌آرام صنعت اوره و آمونیاک را با چالش روبه‌رو می‌کند که اگر چارهای برای آن نیندیشیم و تدبیری نکنیم در آینده نه چندان دور این صنعت را با مشکلات جدی و کمرشکن مواجه می‌کند. یکی از این مشکلات، بحث قطعی گاز در بیش از 100 روز سال در پتروشیمی کرمانشاه است. ما سال گذشته 102 روز قطعی گاز داشتیم. یعنی تقریبا بیش از 3 ماه و نزدیک به 4 ماه گاز ما قطع بوده و شما حساب کنید الان اگر روزی 2000 تن محصول تولید کنیم با قیمت 350 دلار به ازای هر تن، به رقم 750 هزار دلار در روز می‌رسیم. یعنی ما سال گذشته روزی 750 هزار دلار عدم‌النفع داشتیم و این زیان فقط به شرکت پتروشیمی کرمانشاه وارد شد و اگر این عدد را برای همه پتروشیمی‌های کشور در نظر بگیریم عدد بسیار بزرگی می‌شود. عدم‌النفع شرکت پتروشیمی کرمانشاه در حدود 102 روز قطعی گاز سال گذشته 100 میلیون یورو بوده است. مشکل دیگر قیمت‌هایی است که از طرف وزارت نفت و شرکت گاز برای خوراک و سوخت ابلاغ می‌شود. ما سال گذشته در بحث خوراک از مترمکعبی 4800 تومان که در فصول سرد و گرم متغیر است به حدود 13 هزار و پانصد تا 13 هزار و نهصد تومان برای هر مترمکعب رسیدیم، یعنی قیمت خوراک تقریبا سه برابر شده است. با توجه به اینکه عمده هزینه اوره‌سازها خوراک است و هزینه دیگری به آن شکل نداریم. چون در شرکت، نیروگاه داریم و برق را خودمان تامین می‌کنیم، در زمینه آب هم وابستگی نداریم چراکه از بستر رودخانه و با حفر چاه آب مورد نیاز را تامین و پس از تصفیه، استفاده می‌کنیم البته در بحث آب به سمت استفاده از پساب و تصفیه آن حرکت کرده‌ایم که در حال نهایی شدن است. بنابراین این یک محاسبه ساده است، قیمت‌های جهانی کاهش پیدا کرده ولی هزینه‌های شرکت‌های اوره‌ساز داخلی مانند ما به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته است و این امر باعث شده تراز به هم بخورد. امسال EPS مجامع شرکت‌های اوره‌ساز تقریبا با یک کاهش قابل ملاحظه‌ای همراه بوده است. پس این خودش را نشان داده و حاشیه سود را به شدت کاهش داده است و اگر این روند ادامه پیدا کند شرکت‌های اوره‌ساز آهسته‌آهسته وارد ضرر می‌شوند و در پایان هم مشخص است که چه اتفاقی می‌افتد!
افزایش سه‌برابری قیمت خوراک گاز و قطعی پیاپی آن در سال، سود اوره‌سازان را به شدت کاهش داده است
به نکته مهمی اشاره کردید، چه پیشنهاد و راهکاری برای برون‌رفت از این مشکل دارید؟
به نظرم دلسوزان کشور بایستی با حضور تولید‌کنندگان بنشینند و چارهای برای حل این مشکل بیندیشند یعنی نباید کاری کرد که صنایع تولید اوره و آمونیاک هم به سرنوشت صنایع نساجی و خودروسازی و … دچار شود. آنها هم یک زمانی صنایع موفقی در کشور بودند ولی امروز وضعیتشان را می‌بینیم که با مشکلات کمرشکنی دست و پنجه نرم می‌کنند.
پتروشیمی هم یکی از صنایع محدودی است که ارز وارد کشور می‌کند. اگر با سیاست‌های اشتباه این صنعت را با مشکل روبه‌رو کنیم یعنی راه ورود ارز به کشور را می‌بندیم و در واقع کشور با بحران‌های جدی مواجه می‌شود. واقعا خواهشم از رسانه شما این است و می‌خواهم از این طریق به مسئولان ذیربط پیام بدهم و خواهش کنم که بنشینند و حرف ما را بشنوند. امروز باید برای صنعت اوره و آمونیاک کشور چارهای اندیشید چراکه واقعا فردا دیر است. اگر امروز چاره‌اندیشی نکنیم فردا باید مدیریت بحران کنیم. امروز فصل تدبیر کردن و چاره‌اندیشی است، اگر این کار را نکنیم در فردایی که خیلی هم دور نیست شاید کمتر از یک سال باید بنشینیم مدیریت بحران کنیم. خواهش من این است که نگذاریم این فرصت تدبیر از دست برود و وارد بحران شویم.
درخواست بنده این است که نسبت به بحث تهاتر «مطالبات اوره‌ساز» از «دولت» با «بدهی اوره‌ساز» به «دولت» چاره‌اندیشی شود
راه‌حل جنابعالی برای رفع این بحران چیست؟
این راه را دنیا رفته است و چیز پیچیده‌ای نیست. نگاه کنید کشوری مانند عربستان، قطر، عمان یا کشورهای دیگری که همانند ما ذخایر گازی و نفتی دارند چه می‌کنند. بله ما دومین ذخایر گاز دنیا را داریم. این درست است. از این ذخایر هم باید برای تولید ثروت استفاده کنیم این هم درست است ولی الان که ما سهم قابل توجهی در بازار اوره دنیا داریم نباید این سهم را از دست بدهیم. اتفاقا باید از این نعمت خدادادی گاز استفاده و سهممان را بیشتر کنیم. پیشنهاد ما این است که با نرخ‌های پایین، گاز را در اختیار اوره‌سازها قرار دهند اما یک شرطی برای آن بگذارند و شرکت‌های اوره‌ساز را مکلف کنند با سود حاصله طرح‌های توسعهای ایجاد کنند. همان کاری که در پتروشیمی کرمانشاه اتفاق افتاده و ظرفیت تولید دو تا سه برابر شده است.
بیش از سه همت (3 هزار میلیارد تومان) بابت اوره‌ای که به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی تحویل داده‌ایم از دولت طلب داریم
تصور می‌کنم با این روش هم شرکت گاز سود می‌برد و هم اوره‌سازها؟
بله. یعنی ما با تکمیل زنجیره ارزش از آن نعمت خدادادی به طور بهینه تولید ثروت کرده‌ایم. نه اینکه الان فقط داریم گاز را با قیمت جهانی یا گاهی بیشتر از آن می‌فروشیم که به نوعی خام‌فروشی است. ولی ما این را به محصول نهایی مثل اوره تبدیل می‌کنیم، یعنی زنجیره ارزش را تکمیل کرده‌ایم و با قیمت‌های به مراتب بالاتر می‌فروشیم و ارز حاصل از آن را وارد کشور می‌کنیم، این یعنی تولید ثروت در کشور. بنابراین راهش این است. این یک مسیر است. مسیر دیگر اینکه خود شرکت‌های اوره‌ساز حاضرند در بحث‌های طرح‌های توسعهای حوزه بالادستی گاز به‌ویژه توسعه میادین مشارکت کنند. ما درخواستمان از شرکت ملی گاز و وزارت محترم نفت این است که در بحث طرح‌های توسعهای با هم مشارکت کنیم. اگر میدان‌های گازی دارند که مطالعات آن انجام شده است و قابل اجراست ما حاضریم مشارکت کنیم. در این راستا مسئولان پارسان اعلام کرده‌اند حاضرند در این زمینه سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهند که هم بحث ناترازی در کشور در فاصله نه چندان دور حل می‌شود هم مشکل صنایع ما برطرف می‌گردد. به‌ویژه مشکل صنایع گازبر مانند صنایع تولید اوره حل می‌شود. این یک مبحث خیلی مهم است که به نظرم باید به آن پرداخته شود و نگذاریم که صنعت اوره ما به مشکل بخورد.
موضوع دیگر در رابطه با تولید اوره‌سازها این است که ما تقریبا حدود 20 تا 30 درصد تولیدمان را به بورس و خدمات حمایتی می‌دهیم. ما قائل به این هستیم که باید نیاز داخل را مرتفع کنیم و اصلا خودمان برای این موضوع پیش‌قدم هستیم. اما یک گلایه‌ای از دولت داریم، ما الان در پتروشیمی کرمانشاه بیش از سه همت (3 هزار میلیارد تومان) بابت اوره‌ای که به شرکت خدمات حمایتی تحویل داده‌ایم اما پول آن را به ما پرداخت نکرده‌اند و از دولت طلب داریم. در این زمینه دو نکته وجود دارد اول اینکه شرکت خدمات حمایتی قیمت تکلیفی که با قیمت جهانی فاصله زیادی دارد تعیین می‌کنند که ما خواهشمان این است این قیمت اصلاح شود. دوم اینکه همین قیمت تکلیفی را به دو قسم تقسیم کرده‌اند. یعنی یک بخش حصه نقدی و یک بخشی مابهالتفاوت حصه نقدی تا آن قیمت نهایی است. حصه نقدی را پرداخت می‌کنند ولی مابهالتفاوت تا آن قیمت را پرداخت نمی‌کنند و می‌گویند جزء مطالبات برود و این مطالبات به طور پیوسته انباشته می‌شود. سال گذشته یک کار خوبی انجام شد که یک بخش از این مطالبات با بخشی از سهام هلدینگ خلیچ‌فارس تهاتر شد که فکر خوبی بود. الان دوباره این طلب‌ها در حال انباشته شدن است، پیشنهادمان این است که باز تهاتر شود اما نه با دارایی‌ها بلکه این بار با بدهی‌های ما به دولت. دولت یک جایی به ما بدهکار است، یک جایی هم ما به شرکت‌های دولتی مانند گاز بدهکار هستیم. خوب در اینجا می‌توان تهاتر انجام داد و چرخ اقتصاد را روان کرد.
آیا برای این موضوع و پیشنهاد اقدام هم کرده‌اید؟
ما چندین بار هم در سطح کمیسیون انرژی مجلس هم در سطح هیات دولت مکاتبه و اقدام کرده‌ایم. خواهش ما این است که مسئولان و هیات محترم دولت به پیشنهاد مشخص ما توجه کنند. یک پیشنهاد، تهاتر مطالبات ما با بدهی‌های ماست. یعنی مطالبات ما از دولت با بدهی‌های ما به دولت تهاتر شود. این کار باعث می‌شود چرخ اقتصاد در این حوزه روان‌تر بچرخد بدون اینکه نقدینگی وارد اجتماع شود یعنی دو اثر مفید و مثبت برای ما دارد یکی نقدینگی وارد اقتصاد کشور نمی‌شود و آثار تورمی را حذف می‌کند و دوم اینکه به هر حال ما راحت‌تر بحث تولید را انجام می‌دهیم. الان بدهی ما به شرکت گاز به یک چالش اساسی تبدیل شده است. تا زمانی که بدهی‌ها را هم پرداخت نمی‌کنیم سریع اجرائیه می‌گیرند و جلوی حساب‌های ما را می‌بندند، حکم توقیف اموال می‌گیرند و واقعا این زیبنده کشور نیست. خوب چطور آنجایی که ما از دولت مطالبات داریم این کار را نمی‌کنیم بعد آنجایی که شرکت گاز از ما طلب دارد به سرعت اقدام می‌کند. درخواست بنده به‌ویژه از ریاست محترم جمهور و هیات محترم دولت این است که نسبت به بحث تهاتر «مطالبات اوره‌ساز» از «دولت» با «بدهی اوره‌ساز» به «دولت» یک چاره‌اندیشی شود. ما پیشنهاد مشخص داشتیم و پیشنهادمان را هم ارائه دادیم، کار پیچیده‌ای هم نیست و خوشبختانه در سال‌های گذشته هم انجام شده است. به نظرم اگر این چند اقدام را انجام دهیم یعنی اول اینکه برای بحث قطعی گاز چاره‌اندیشی کنیم که برای حل این مشکل ما حاضریم سرمایه‌گذاری کنیم. دوم اینکه قیمت‌های خوراک و سوخت را کاهش دهیم، چراکه همه شرکت‌های اوره‌ساز را به چالش انداخته است و در آینده نه چندان دور این شرکت‌ها وارد بحران می‌شوند و باید همین الان برایش تدبیر کنیم و سوم این بحث تهاتر مطالبات و بدهی‌های ماست. نکته‌ای را هم در مورد قیمت‌گذاری عرض کنم، اصلا آن بحث قانونی و فرمولی که دیده شده است اجرا نمی‌شود، یعنی دوستان آمدند در بحث قیمت‌گذاری، هاب چند کشور اروپایی، آمریکایی و آسیایی را با هم میانگین گرفتند که از قیمت‌های جهانی بالاتر می‌شود، در صورتی که گاز مزیت نسبی است که خدا در اختیار ما قرار داده است، باید از این مزیت استفاده کنیم و این صنعت را توسعه دهیم و درآمد بیشتری برای کشور و ثروت بیشتری برای مردم ایجاد کنیم، اما متاسفانه این مزیت را مانند چوبی لای چرخ این صنعت کرده‌اند که اگر چارهای برایش نکنیم به زودی این صنعت را زمین می‌زند.
شرکت پتروشیمی کرمانشاه تا چه میزان از نیروهای بومی استفاده می‌کند؟
خوشبختانه به جرات می‌گویم همه نیروهای ما بومی هستند و ما اصلا نیروهای غیر بومی در کرمانشاه نداریم. شاخص اش هم این است که خانه سازمانی نداریم. نیروی غیربومی خانه سازمانی می‌خواهد، در صورتی که شما یک واحد سازمانی در کرمانشاه نمی‌توانید پیدا کنید.
این اتفاق خیلی خوبی است.
بله، در حال حاضر بیش از 2000 نفر در مجموعه پتروشیمی کرمانشاه مشغول به کارند و به امید خدا اگر فاز دوم را به مدار بیاوریم این میزان تقریبا دو برابر می‌شود. یعنی ۴ هزار نفر و اگر خانواده‌ها را ۴ نفره در نظر بگیریم، ۱۶ هزار نفر به طور مستقیم از این پتروشیمی نفع می‌برند و به صورت غیرمستقیم هم تعداد زیادی هستند.
در ایام جنگ 12 روزه خودم با فقط چند نفر نیروی حراستی در مجتمع بودیم و همه کارکنانمان را به خانه فرستادیم تا با خیال راحت و در امنیت کامل به سر ببرند
به عنوان پرسش پایانی؛ با توجه به تهاجم رژیم صهیونیستی به کشورمان و شرایط خاص کنونی، لطفا بفرمایید در حوزه پدافند غیرعامل چه اقداماتی را در دستور کار قرار داده‌اید؟
ما در پدافند غیرعامل با توجه به اینکه تعامل بسیار نزدیکی با دستگاه‌های نظامی به‌ویژه سازمان پدافند غیرعامل داریم، دستورالعمل‌های آنها را دنبال می‌کنیم. در بحث اوره و آمونیاک سطح مخازن آمونیاک ما یک فاکتور مهمی است که باید آن را در یک سطحی نگه داریم که سطح مخاطره‌آمیزی نباشد، خوشبختانه ما سعی کردیم طبق دستورالعمل‌ها این را جلو ببریم. مجموعه‌ای از تمهیدات شامل تهیه ماسک‌ها برای مواقع ضروری، ماشین‌آلات و لوازم آتش‌نشانی، لباس‌ها‌ی مناسب و … هم در نظر گرفته شده است. امیدوارم اتفاق خاصی نیفتد ولی به هر حال ما خودمان را برای هر شرایطی آماده کرده‌ایم کما اینکه در جنگ 12 روزه به سرعت مخازنمان را به سطح استاندارد رساندیم و تولید را متوقف کردیم و در یک ایامی خودم با فقط چند نفر نیروی حراستی در مجتمع بودیم و همه کارکنانمان را به خانه فرستادیم تا با خیال راحت و در امنیت کامل به سر ببرند. ما به عنوان سرباز وظیفه داشتیم به همراه تعداد انگشت‌شماری از همکاران حراست در محل کار حضور داشته باشیم که جا دارد از زحمات و دلاوری‌های آنان که در آن روزهای سخت و پرتنش که مردانه برای حفظ امنیت ایستادند تشکر کنم.
جناب آقای مهندس حیدری‌نژاد، از وقتی که در اختیار دانش نفت قرار دادید سپاسگزاریم.
بنده هم از شما و نشریه دانش‌نفت سپاسگزارم.