1404/06/13
پوتین به علی‌اف هشدار داد؛
روسیه ایستگاه کمپرسور گاز آذربایجان-اوکراین به اروپا را هدف قرار داد؛ جنگ انرژی آغاز شده؟
در تازه‌ترین تحولات منطقه، پهپادهای روسی ایستگاه کمپرسور گاز اورلوکا را که در مرز رومانی-اوکراین قرار دارد، هدف قرار دادند و بخش مهمی از زیرساخت انتقال گاز آذربایجان به اوکراین را تخریب کردند. این حمله در حالی رخ داد که اوکراین در مرداد ۱۴۰۴ نخستین قرارداد واردات گاز طبیعی از آذربایجان را از طریق کریدور ترانس‌بالکان، مسیر بلغارستان-رومانی-اوکراین، به امضا رسانده بود.
هرچند حجم واردات گاز در ابتدا محدود بود، اما کیف این گام را «استراتژیک» خواند تا وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش داده و منابع انرژی خود را متنوع کند، به ویژه پس از حملات موشکی روسیه به زیرساخت‌های داخلی اوکراین.
از سوی دیگر، مسکو این همکاری گازی اوکراین و آذربایجان را تهدیدی جدی برای منافع خود در بازار انرژی اروپا می‌داند. پس از قطع کامل صادرات گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین در ژانویه ۲۰۲۵، مسکو سالانه حدود ۶.۵ میلیارد دلار درآمد خود را از دست داده است. کریدور ترانس‌بالکان این امکان را داشت که گاز خزر را بدون عبور از خاک روسیه به اروپا منتقل کند.
این حمله به ایستگاه اورلوکا پیامی روشن به رئیس جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، است که پروژه‌های انرژی بدون رضایت مسکو پیش نخواهد رفت. آذربایجان در حال حاضر نقش مهمی به عنوان پل انرژی غرب در منطقه قفقاز ایفا می‌کند، اما با این حمله، روسیه نشان داد که می‌تواند هر نقطه‌ای از زنجیره تأمین گاز جایگزین را هدف قرار دهد.
با وجود اعلام کشورهایی مانند اسلواکی و اتریش درباره تأمین گاز از مسیرهای جایگزین، تخریب ایستگاه اورلوکا هزینه‌های انتقال گاز را افزایش داده و امنیت انرژی اوکراین را تهدید می‌کند. در این شرایط، باکو میان فشارهای روسیه و منافع کشورهای غربی گرفتار شده است. ادامه همکاری با اوکراین ممکن است حملات بیشتری را به دنبال داشته باشد، اما قطع این همکاری به اعتبار آذربایجان به عنوان شریک انرژی اروپا آسیب جدی وارد خواهد کرد.
همچنین توافق گازی اخیر ایران و روسیه درباره انتقال گاز از مسیر آذربایجان ممکن است تحت تأثیر این تنش‌ها قرار گیرد. مسیر جایگزین گرجستان-ارمنستان-ایران که مورد توجه تهران است، می‌تواند گزینه امن‌تر و مطمئن‌تری برای انتقال انرژی باشد.
حمله به اورلوکا تنها یک عملیان نظامی نیست، بلکه هشداری ژئوپلیتیک است، روسیه حاضر است با تمام ابزار، سلطه انرژی خود در اروپای شرقی را حفظ کند. موفقیت کریدورهای جایگزین (مانند ترانس‌بالکان) نه به فناوری، بلکه به توازن قدرت دیپلماتیک بین مسکو، باکو و متحدان غربی‌شان بستگی دارد.