1403/10/01
از اعتماد تا امضای قراردادهای بار نخست؛
نقش محوری وزارت نفت دولت سیزدهم در رشد دانش‌بنیان‌ها
وزارت نفت دولت سیزدهم برای هموار کردن مسیر دستیابی به اهداف بلندمدت و زیرساختی خود، اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان را در رأس امور قرار داد و موفق شد به‌عنوان پدرخوانده، قراردادهای بار نخست را با این شرکت‌ها منعقد کند و گوی سبقت را از سایر وزارتخانه‌ها برباید.
وزارت نفت برای دومین سال پیاپی رتبه نخست قراردادهای بار نخست در کل دستگاه‌های اجرایی را در کشور به‌دست آورد و شمار دانش‌بنیان‌های همکار با مجموعه‌های وزارت حدود ۶۰۰ شرکت هستند، به‌شدت افزایش یافته است. این افتخار در شرایطی به‌دست آمد که اگرچه صنعت نفت همواره توانسته با اقتدار از عرصه‌های خطر با اتکا به تجربه و توانمندی متخصصان خود عبور کند، اما عبور سن بیشتر چاه‌های کشور از نیمه‌عمر خود، نیاز به فشارافزایی در چاه‌های گازی برای تأمین گاز موردنیاز کشور، ورود به حوزه راهبردی صادرات گاز در عرصه بازارهای جهانی، افزایش جمعیت و رشد تصاعدی مصرف انرژی در کشور و توجه ویژه به کاهش شدت مصرف انرژی، نیاز صنعت نفت به فناوری‌های نوین و استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان را دوچندان کرده بود تا آنجا که آغوش خود را روی شرکت‌های دانش‌بنیان گشود. در همین راستا، این وزارتخانه با افزایش تعداد همکاری با دانش‌بنیان‌ها از ۱۵۰ به حدود 600 شرکت، گامی مهم در توسعه نقش این شرکت‌ها در صنعت نفت برداشت. البته برای تقویت این شرکت‌ها نیز اقدام‌های گسترده‌ای انجام شد، چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور عمده به‌دلیل نوپا بودن و نبود ساختارهای حمایتی در گذشته مسیر پر چالشی را برای نفوذ به بازارهای قدر رقبای سنتی در پیش دارند.وزارت نفت با امضای ۷۵۱ قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان به ارزش ۳۴۰ میلیون دلار و ۵۱ قرارداد تولید بار اول اقلام راهبردی و تحریمی به ارزش ۶۲ میلیون دلار موفق به کسب رتبه نخست در تولید بار اول شده و ۶۵ درصد این طرح‌ها و ۷۴ درصد ارزش این قراردادها تولید بار اول در دولت سیزدهم بوده است.
از مهم‌ترین اقدام‌های دیگر وزارت نفت امضای ۸۱ قرارداد با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به ارزش ۷۷ میلیون دلار و ۱۳۹۸ میلیارد تومان و هفت قرارداد به ارزش ۲ میلیون دلار و ۱۰۰۰ میلیارد تومان با شرکت‌های فناور وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است.۲۲۰۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه قراردادی به ۲۳۰ شرکت و ۷۰۰ میلیارد تومان ضمانت تسهیلات دریافتی، ترهین مطالبات قراردادی ۲۴ شرکت به ارزش ۲۷۰ میلیارد تومان، ارائه تسهیلات تبصره ۱۸ به شرکت‌های دانش‌بنیان به میزان ۵۵۰۰ میلیارد تومان و افزایش پنج برابری سرمایه صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت (افزایش دوبرابری در سال ۱۴۰۰ و ۵.۲ برابری در سال ۱۴۰۲) از جمله خدماتی است که وزارت نفت به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرده است.صادر کردن کاتالیست پتروشیمی به ارزش ۸ میلیون دلار برای نخستین بار به روسیه و کاتالیست واحد بنزین‌سازی از سوی شرکت دانش‌بنیان و با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت به ونزوئلا و انجام تعمیرات اساسی و تکمیل ظرفیت عملیاتی پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشکه‌ای ال‌پالیتوی ونزوئلا و صادر کردن ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تجهیزات و کالا از جمله کمپرسور و قطعات یدکی واحد بنزین‌سازی، امضای قرارداد بین شرکت دانش‌بنیان ایرانی و بخش گاز شرکت ملی نفت ونزوئلا در زمینه احداث و تعمیرات ایستگاه‌های گاز، انجام تعمیرات اساسی بندر نفتی خوزه، بازسازی و نوسازی واحد آمونیاک مجتمع پتروشیمی ونزوئلا از مهم‌ترین خدمات فنی و مهندسی وزارت نفت در امور بین‌المللی است.شایان ذکر است؛ این جزئیات در مورد روند همکاری صنعت نفت با دانش‌بنیان‌ها همان روندی است که وزیر نفت بارها بر آن تأکید کرده است. جواد اوجی پیش از این بارها اعلام کرده که چتر حمایتی وزارت نفت برای شرکت‌های دانش‌بنیان باز است.
وی در زمینه بومی‌سازی تجهیزات و فناوری‌های گلوگاهی صنعت نفت همواره تأکید کرده که وزارت نفت به هر عهدی که با سازندگان داخلی بسته، پایبند است و تمام‌وکمال از آنها حمایت می‌کند و در صورت رعایت استانداردهای صنعت نفت در ساخت تجهیزات این توان وجود دارد که خرید کالاهای ساخت داخل دو تا چهار سال تضمین شود.موضوعی که به‌تازگی روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری هم در آیین رسمی امضای قرارداد ارتقای کیفی نفت کوره تولیدی پالایشگاه‌های نفت لاوان و کرمانشاه به آن اشاره و اظهار کرد: مشخص است که این باور در وزارت نفت به‌عنوان صنعت مادر ایجاد شده است که باید فناوری را داخلی‌سازی کرد و توجه جدی به این فرصت‌ها در وزارت نفت ستودنی است. برای شرکت‌های دانش‌بنیان هم آرزو می‌کنم این طرح‌های ارتقای کیفی که چند سال است در حال پیگیری است، باقدرت پیگیری و اجرایی شود، زیرا مخازن ما به سمت سنگین شدن پیش می‌روند و با توجه به سخت‌گیر شدن استانداردهای محیط زیستی در دنیا، امیدواریم این طرح با موفقیت و حمایت مجموعه دولت و وزارت نفت اجرایی شود و جریانی را به‌عنوان الگو در مجموعه پالایش و پخش ایجاد کند که پرچم‌دار توسعه‌های کیفی و بومی‌سازی در داخل کشور شود.