1404/10/07
سبد انرژی کشور نیازمند بازنگری جدی
باید سبد انرژی کشور با رویکرد آینده نگرانه تدوین شود، زمانی ۱۴ درصد ظرفیت تولید برق در اختیار نیروگاه های برق آبی بود اما امسال به دلیل کم آبی تنها ۴ درصد محقق شد. اشتباه دیگر وابستگی ۹۶ درصدی تولید برق به گاز است و اکنون مشخص شده که گاز کافی برای تولید برق در اختیار نداریم و همین موضوع ناترازی در حوزه برق را تشدید کرده است. نباید همه سهم سبد انرژی کشور به تجدیدپذیرها اختصاص یابد و باید سبد صحیح برای انرژی کشور تدوین کرد تا در آینده کمتر دچار مشکل شویم.
کارنامه توسعه تجدیدپذیرها مردود است و عدد سه هزار و ۲۰۰ مگاواتی که برای توسعه تجدیدپذیرها اعلام می شود، مربوط به ظرفیت ایجاد شده است و با آمار تولید برق تفاوت دارد. به دلیل اتکای انرژی های تجدیدپذیر کشور به خورشید، امکان بهره برداری از آن در شب وجود ندارد، وقتی گفته می شود تا تابستان سال آینده ظرفیت به ۱۱ هزارمگاوات می رسد، این معادل ۲ هزار مگاوات نیروگاهی است که به طور مداوم در حال تولید است. اگر مسیر را اشتباه برویم هرچه هم تند برویم به مقصد نخواهیم رسید. ورود دولت به توسعه تجدیدپذیرها اشتباه است و دولت باید سیاست گذار بوده و دست از مجری گری بردارد. دولتی بودن پروژهها یکی از مهمترین موانع توسعه تجدیدپذیرها است و تقریباً تمام پروژههای خورشیدی در قالب پیمانکاری ساتبا اجرا میشود؛ منابع مالی از صندوق توسعه ملی تأمین میشود، تجهیزات توسط ساتبا وارد میشود و اجرا نیز به پیمانکاران دولتی میرسد. در این فرآیند، بخش خصوصی عملاً حذف شده است.
اگر صندوق توسعه ملی تسهیلات را به طور مستقیم به بخش خصوصی بدهد، بازپرداخت انجام میشود و پروژهها به نتیجه میرسند؛ اما اتصال دو نهاد دولتی به یکدیگر معمولاً جز اتلاف منابع و کاهش بهرهوری نتیجهای ندارد. مشکل اصلی کمبود پول نیست، بلکه نبود جذابیت اقتصادی برای سرمایهگذاران است. امروز بانکها و مردم برای خرید خودرو، طلا و داراییهای غیرمولد منابع دارند، اما برای سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر وارد عمل نمیشوند. باید ریشه این بیعلاقگی بررسی شود، نه اینکه صرفاً عنوان کنیم پول وجود ندارد. علت اصلی ناکامی کشور در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، دولتی بودن همه امور و دخالت مستقیم دولت در اجراست. تا زمانی که بازنگری اساسی در سیاستگذاری انجام نشود و بخش خصوصی بهطور واقعی و مؤثر وارد میدان نشود، مسیر توسعه انرژیهای پاک در ایران به سرانجام نخواهد رسید.