1402/06/30
پایان یک بلاتکلیفی 20 ساله
بدین سان، پس از دو دهه بلاتکلیفی و این دست و آن دست شدن پروژه توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی، سکوی این فاز مهم نصب شد و تولید از این فاز استراتژیک تا 2 الی 3 هفته آینده آغاز خواهد شد. سکوی فاز ۱۱ پارس جنوبی توسط شناور اوشنیک با موفقیت نصب شد تا در گام بعدی با راه‌اندازی و بهره‌برداری سکو تا اواخر تابستان، مرزی‌ترین فاز ایران در این میدان مشترک با قطر، بالاخره پس از ۲۰ سال به تولید گاز برسد.
بهره برداری از فاز 11 پارس جنوبی در حالی محقق می‌شود که کشور از حیث تولید گاز در مضیقه جدی بوده و از ناترازی گازی به میزان 250 میلیون مترمکعب در روز به ویژه در فصول سرد سال رنج می‌برد و با تولید 56 میلیون مترمکعب گاز در روز از این فاز مهم، بیش از یک پنجم ناترازی گازی کشور جبران خواهد شد. اما همانطور که اشاره شد، ماجرای توسعه فاز ۱۱ به ۲۰ سال پیش برمی‌گردد، زمانی که توتال فرانسه و پتروناس مالزی توسعه آن را برعهده گرفتند ولی از آن زمان تاکنون این فاز در حال دست به دست شدن بین شرکت‌های خارجی بود.
بدین ترتیب، قرارداد بهره‌برداری از طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی از سال ۷۹ میان شرکت‌های مختلف خارجی دست‌به‌دست می‌شد و این در حالی بود که فاز 11، مهم‌ترین فاز پارس جنوبی است که در نقطه صفر مرزی قرار دارد و شوربختانه شرکت‌های مختلف خارجی مانند توتال و و سی‌ان‌پی‌سی‌آی چین برای توسعه این فاز از میدان گازی پارس جنوبی جلو آمدند، اما هر یک به دلایلی کاری نکردند. به بیان دیگر، پروژه فاز ۱۱ در اواخر دولت دهم و در مرداد ۹۲ به شرکت ایرانی پتروپارس سپرده شد و کار در حال پیشرفت بود که بیژن زنگنه، وزیر سابق نفت همزمان با امضای برجام این پروژه را از پتروپارس گرفت و دوباره این پروژه به شرکت توتال سپرده شد.
اما با خروج آمریکا از برجام این فاز هم در برزخ بلاتکلیفی قرار گرفت. بر این اساس، خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها باعث شد شرکت توتال از پروژه فاز 11 میدان پارس جنوبی خارج شده و اجرای آن بر دوش تنها سهامدار باقی‌مانده آن یعنی پتروپارس قرار گیرد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، در دی ۱۴۰۰ گروه پتروپارس از ابلاغ رسمی ۲ قرارداد مهم برای تسریع در توسعه فاز ۱۱ خبر داد که این قراردادها مربوط به اجرای خط لوله دریایی، همچنین انتقال، اصلاح و نصب سکوی تولیدی در موقعیت SPD11B بود. ۷ ماه بعد، یعنی مرداد ۱۴۰۱ عملیات لوله‌گذاری دریایی خط انتقال گاز نخستین سکوی فاز ۱۱ تکمیل شد که شامل یک رشته خط لوله ۳۲ اینچ دریایی گاز ترش و یک رشته خط لوله ۴.۵ اینچ تزریق منواتیلن گلایکول بود. برای تولید از این فاز تصمیم گرفته شد که برای نخستین بار در دنیا، عملیات برداشت و بارگیری سکوی گازی توسط شناور اوشنیک انجام شود و سکوی سوم فاز ۱۲ به موقعیت B فاز ۱۱ منتقل شود. این ابتکار باعث جلو افتادن پروژه به میزان ۳ تا ۵ سال شد و زمان ساخت سکوی جدید را از این پروژه حذف کرد.
سرانجام فروردین‌ماه امسال، حفاری ۴ حلقه چاه تکمیل شد و حال با نصب سکو همه‌چیز آماده تولید گاز از فاز ۱۱ است که در گام نخست، ۱۵ میلیون متر مکعب در روز خواهد بود. همچنین سفارش‌گذاری ساخت یک سکوی دیگر و جکت دیگر برای این فاز در سال ۱۴۰۰ انجام شده تا بلافاصله با حفاری‌های جدید، توسعه تکمیلی و رسیدن به تولید روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب گاز به عنوان تولید نهایی این فاز در آینده عملیاتی شود. به هر تقدیر، امدواریم با اجرای طرح‌هایی چون فشارافزایی فازهای موجود پارس جنوبی، پروژه‌های توسعه‌ای شرکت نفت مناطق مرکزی در مناطق خشکی و اهمیت دادن به پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز، شاهد پایان یافتن چالش بزرگ ناترازی گازی در کشور باشیم.