1403/07/18
ضرورت ساده‌سازی بوروکراسی نفت برای ورود بخش خصوصی
کشور ایران در حال حاضر با حجم ذخیره قابل استحصال نفت و گاز معادل حدود 340 میلیارد بشکه، رتبه نخست را در دنیا دارد.طبق آمار وزارت نفت، باقی‌مانده ذخایر هیدروکربور مایع قابل استحصال، 158 میلیارد بشکه و باقی‌مانده گاز قابل استحصال نیز 32.6 تریلیون متر مکعب برآورد شده که این حجم ذخیره در 189 میدان و 410 مخزن نفت و گازی ( 178 مخزن تولیدی) انباشته شده است.از مجموع میادین نفتی و گازی یاد شده 89 میدان نفتی و گازی مشتمل بر 232 مخزن توسعه نیافته بوده و از حدود 5500 افق اکتشافی شناسایی شده حدود 1000 افق اولویت‌دار تاکنون حفاری نشده و گمانه‌زنی‌ها درباره پتانسیل تولید حداقل 6.5 میلیون بشکه‌ای نفت خام و 1.5 میلیارد مترمکعبی گاز در کشور هنوز پیشرفتی نداشته است.
بررسی ذخایر و تولید منابع هیدروکربوری ایران نشان می‌دهد که نیاز به توسعه همچنان امری ضروری است و پتانسیل بسیار خوبی برای حضور بخش خصوصی و متنوع‌سازی الگوهای واگذاری میادین وجود دارد.مجلس در برنامه هفتم توسعه مصوبه‌ای را در خصوص حضور بخش خصوصی داخلی و خارجی در بهره برداری از میادین مشترک گازی کشور داشت. به این ترتیب، انحصار بزرگ شرکت ملی نفت در این زمینه شکسته شد و زمینه برای جذب سرمایه گذاران خصوصی به وجود آمده است. قراردادهای جدید نفتی ایران (آی پی سی) که در زمینه برداشت از میادین با بخش خصوصی منعقد می‌شود، بسیار سخت‌گیرانه است، در این زمینه نیاز به تسهیل‌گری داریم؛ لازم است بوروکراسی عظیمی که در این حوزه وجود دارد را ساده‌سازی کنیم تا بتوانیم زمینه را برای ورود بخش خصوصی به این حوزه مهیا کنیم. بخش خصوصی به دنبال سود است و هر جا سود خوبی عایدش شود، حضور خواهد داشت. یکی از انگیزه‌هایی که می توانیم برای بخش خصوصی به وجود بیاوریم، این است که درصد خوبی از عواید میدان را به این بخش اختصاص دهیم تا رغبت کند و در این زمینه به فعالیت بپردازد.
تسهیل شرایط برای حضور بخش خصوصی در برداشت از میادین گازی مشترک و در نظر گرفتن درصد مناسبی برای توسعه دهنده میدان می‌تواند بستری برای بهره برداری از میادین فراهم کند که به نفع کشور است. همکاری بخش خصوصی خارجی در بهره‌برداری از میادین گازی مشترک می‌تواند در قسمت فروش نیز کمک کننده باشد. زیرا باید منابع استخراج شده فروخته شوند که نیاز به استحصال جدید داشته باشیم. بنابراین، زمینه برای فروش منابع با همکاری بهره‌بردار مهیا می شود. باید در ارتباط با این موضوع که منابع را با چه قیمتی قرار است در اختیار بهره بردار خارجی قرار دهیم، هوشیاری لازم را داشته باشیم؛ نباید منابع را با قیمت بسیار ارزان به فروش برسانیم. بهره برداری از میادین گازی مشترک اهمیت دارد و می تواند کمک کننده باشد، اما فروختن منابع انرژی کشور به هر قیمتی نباید مدنظر باشد. اعمال سیاست‌هایی در راستای افزایش برداشت از میادین گازی مشترک می تواند به حل مشکلات کشور در حوزه انرژی و ناترازی ای که با آن مواجه هستیم، موثر باشد. ماده 15 قانون برنامه هفتم توسعه موجب تسهیل ورود و ایجاد جذابیت برای هدایت منابع بخش خصوصی در زمینه توسعه و بهره برداری از میادین مشترک خواهد شد که کشور به رشد اقتصادی مناسب و بهره‌وری بالایی در تولید برسد و بتواند تجارت انرژی کشور و همچنین ناترازی را حل کند. بخش خصوصی معمولاً انگیزه لازم را برای استفاده از فناوری‌های نوین در بهره‌برداری‌ها دارد زیرا به دنبال حداکثرسازی سودش است. به همین دلیل، مشارکت بخش خصوصی در بهره برداری از میادین مشترک می‌تواند برایمان فایده داشته باشد. فقط نکته مهم این است که بسترهای لازم را به لحاظ قراردادها برای ورود بخش خصوصی به این حوزه فراهم کنیم.