1404/02/06
صنعت نفت نیازمند سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از تكنولوژی‌های روز دنیا است
بهزاد محمدی؛ معاون اسبق وزیر نفت در گفت و گو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، با اشاره به جایگاه ویژه ایران در جهان از منظر ذخایر انرژی، عنوان کرد: ایران با دارا بودن 21 درصد از ذخایر گازی در جایگاه دوم جهان قرار دارد و با سهم 11درصدی از ذخایر نفت جهان، سومین کشور نفتی دنیا محسوب می‌شود، با وجود دارا بودن چنین ذخایری، ایران کشور ثروتمندی است که این ثروت در دسترس نیست.
به گفته وی، تحریم‌ها طی سال‌های متمادی باعث مسدود شدن درهای کشور به روی صاحبان سرمایه و تکنولوژی شده و همین امر کشور را از معادلات جهانی و بازارهای منطقه ای دور کرده است و اگر این شرایط در کوتاه مدت رفع نشود، ایران فاصله معناداری در بخش توسعه نفت و گاز در مقایسه با کشورهای منطقه و جهان پیدا خواهد کرد.
مدیرعامل گروه کیمیا با اشاره به عمر میادین نفتی بر این باور است که امروز صنعت نفت نیازمند سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از تکنولوژی‌های روز دنیا به ویژه به‌کارگیری روش‌های EOR/IOR است. به همین دلیل طی سال‌های اخیر، کشور از رقبای منطقه‌ای خود در جذب سهم بازار نفت خام فاصله گرفته و وارد کنندگان نفت خام، جایگزین‌های دیگری برای خودشان پیدا کرده‌اند.
معاون اسبق وزیر نفت با اشاره به تولید ۴ میلیون بشکه نفت در کشور عراق افزود: عراق برای سال ۲۰۲۹ برنامه‌ریزی کرده تا ظرفیت تولید خود را به ۶ میلیون بشکه نفت خام برساند و این در حالیست که تحقق برنامه‌های توسعه در بخش نفت و گاز با ابهام مواجه است. به نظرم برای سرعت‌بخشی به فرآیند توسعه در کشور لازم است به‌جای تمرکز بر اهداف کیفی، بیشتر بر اهداف کمی و برنامه‌های قابل اندازه‌گیری متمرکز شد.
مدیرعامل اسبق گروه اویک در بخش دیگری از سخنانش به توسعه میادین گازی اشاره کرد و گفت: بیش از ۷۰ درصد گاز مصرفی کشور از مخزن پارس جنوبی تامین می‌شود و فاصله بین تولید و مصرف گاز در کشور در همه بخش‌ها شامل صنایع بزرگ، کوچک، تجاری و خانگی به شکل معناداری در حال افزایش است؛ این در حالی است که افت فشار این مخزن، ما را وارد یک چالش جدی می‌کند که اگر برای آن فکری اندیشیده نشود، با وضعیت غیرقابل جبرانی مواجه خواهیم شد.
به گفته محمدی، قطر به عنوان شریک ایران در میدان گازی پارس‌جنوبی، سهم برداشت خود از مخزن پارس‌جنوبی را روز به روز افزایش داده و با سرمایه‌گذاری خارجی، ظرفیت تولید LNG را نیز از 77 میلیون تن فعلی به 126 میلیون تن در سال 2027 افزایش خواهد داد. ضمن اینکه، این کشور اخیرا برنامه 160 میلیون تنی را در افق 2030 خود ترسیم کرده و این یعنی ورود مؤثر به بازارهای جهانی.
محمدی در خصوص میادین گازی گفت: بخش میادین گازی خشکی نیز با توجه به قدیمی بودن، حجم ذخایر کمتری نسبت به مخزن پارس‌جنوبی دارند و بنابراین نیازمند به‌کارگیری تکنولوژی‌های مدرن است تا تولید از این میادین به صرفه باشد.
وی در خصوص تأثیر عدم توسعه‌یافتگی در بالادست صنعت نفت و گاز بر تأمین خوراک صنعت پتروشیمی توضیح داد: برای ایجاد یک میلیون تن ظرفیت در صنعت پتروشیمی حدود 800 میلیون دلار سرمایه‌گذاری لازم است. زمانی که 12 میلیون تن ظرفیت بلا استفاده داریم، یعنی 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شده بلااستفاده و فاقد درآمد داریم که می‌توان آنها را جذب کرد.
به باور مدیرعامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی، طی چند سال گذشته، هلدینگ‌های بزرگ پتروشیمی جهت رفع نگرانی در تأمین خوراک به سرمایه‌گذاری در بالادست روی آورده‌اند و البته این تقاضا همچنان ادامه دارد. از این رو بهتر است سرمایه‌‌ی پتروشیمی‌ها صرف توسعه زنجیره‌ی ارزش در صنعت پتروشیمی و تولید محصولات مورد نیاز صنایع پایین‌دستی شود تا اینکه در بالادست و حوزه تأمین خوراک صرف شود.
وی توسعه و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت را نه یک انتخاب، بلکه یک الزام حیاتی دانست و خاطرنشان کرد که حضور مؤثر شرکت‌های تراز اول دنیا با حجم سرمایه‌گذاری بالا و ارایه بهترین تکنولوژی‌های روز دنیا درکشورهایی نظیر قطر، عربستان و اخیرا عراق حاکی از اهمیت نقش سرمایه‌گذاری برای دستیابی به توسعه است. سرمایه‌گذاری حدود 25 میلیارد دلاری شرکت‌های بنام در عراق، سرمایه‌گذاری بیش از 30 میلیارد دلاری شرکت‌های تراز اول نفتی در قطر و در دو فاز برای افزایش ظرفیت LNG همه و همه حاکی از این واقعیت است که برای حفظ و توسعه صنعت نفت و گاز کشورمان زمان زیادی نداریم.
محمدی همچنین مسیر عبور از چالش‌های اساسی صنایع بالادستی نفت و گاز را دارای چند محور کلیدی برشمرد:
۱-دیپلماسی فعال انرژی: ایران باید نقش پررنگ‌تری در عرصه دیپلماسی انرژی ایفا کند. حضور مؤثر در بازارهای بین‌المللی و ایجاد اعتماد در میان شرکت‌های بزرگ نفتی، می‌تواند راه را برای جذب سرمایه‌گذاران طراز اول خارجی هموار کند.
۲-جذب و انتقال فناوری: افزایش برداشت از میادین موجود و توسعه بهینه میادین جدید، مستلزم به‌کارگیری فناوری‌های نوین در فرآیندهای استخراج، توسعه و بهره‌برداری و نوسازی تجهیزات است.
۳-تقویت توان مالی و فنی شرکت‌های E&P داخلی: همکاری و تعامل شرکت‌های توانمند اکتشاف و تولید داخلی با شرکت‌های بین‌المللی، می‌تواند منجر به اثر بخشی بیشتر این شرکت‌ها در پروژه‌های توسعه‌ای شود.
۴-اولویت‌بندی طرح‌های کلیدی: در شرایط محدودیت منابع، تمرکز بر پروژه‌های حیاتی و راهبردی، به‌ویژه در میادین مشترک و مهم نفت و گاز، امری ضروری است.
۵-توسعه متوازن زنجیره ارزش: زمانی که سرمایه گذاری در بالادست نفت با برنامه صورت پذیرد، عملا منابع مالی هلدینگ‌های پتروشیمی معطوف به توسعه زنجیره محصولات شده که این امر به رفع نیاز صنایع، افزایش در آمد و خلق ارزش منجر خواهد شد.