1403/10/01
رئیس انجمن مهندسی گاز ایران هشدار داد:
امنیت تامین انرژی کشور به طور جدی به مخاطره افتاده است
منصور دفتریان در گفت‌وگو با دانش‌نفت افزود: در دو دهه گذشته به‌طور متوسط سالیانه بیشتر از 5 درصد افزایش تولید گاز طبیعی داشته‌ایم و علیرغم رشد خوب و پایدار تولید گاز، در همه سال‌های گفته‌شده، به دلیل رشد غیرمتعارف مصرف، در مقاطع سرد سال با مشکل تامین گاز نیروگاه‌ها و صنایع ارزآور کشور مواجه بوده‌ایم.
وی افزود: مطالعات کارشناسی این انجمن نشان می‌دهد که از این به بعد به دلیل روند فزاینده افت فشار و تولید گاز از میادین گازی کشور و به‌ویژه افت غیرمتعارف فشار و تولید گاز از میدان پارس جنوبی که حدود ۷۰ درصد گاز کشور را تامین می‌کند، سالیانه با افزایش قابل‌ملاحظه میزان ناترازی گاز و یا در واقع طبق اظهار مدیرعامل شرکت ملی گاز با کمبود فزاینده گاز مواجه خواهیم بود.
وی با بیان اینکه روند فزاینده کمبود عرضه گاز طبیعی بسیار نگران‌کننده است، گفت: در حالی که متوسط نیاز گاز کشور در چهار ماه سرد سال، در صورت کاهش رشد مصرف به نصف، در سال ۱۴۱۸ روزانه برابر با ۱۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز است، تولید گاز از منابع توسعه‌یافته موجود حدود 200 تا ۴۳۰ میلیون مترمکعب در روز (در صورت اجرای پروژه‌های فشارافزایی) برآورد می‌شود.
دفتریان افزود: با توجه به محدودیت منابع مالی و سایر امکانات داخلی و تجارب به‌دست آمده از هزینه و زمان اجرای پروژه‌های افزایش تولید گاز توسط پیمانکاران داخلی در دو دهه گذشته، نتیجه‌گیری می‌شود که در شرایط موجود امکان توسعه میادین جدید گازی در احجام مورد نیاز دور از ذهن است. همچنین علیرغم اینکه وزارت نفت در دهه گذشته همه تلاش خود را برای توسعه دو میدان گازی فرزاد A و B که با عربستان سعودی مشترک است، به کار برده ولی به دلیل محدودیت منابع مالی، موفق به توسعه این دو میدان مشترک نشده است. این در حالی است که عربستان سعودی سال‌هاست از این میادین مشترک با نرخ بالا بهره‌برداری می‌کند.
رئیس انجمن مهندسی گاز ایران گفت: روند کاهش تولید گاز از میدان پارس جنوبی همچنین موجب کاهش فزاینده تولید مایعات گازی و برش‌های اتان و بالاتر نیز خواهد شد، بنابراین خوراک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که حدود 40 درصد بنزین مصرفی کشور را تولید می‌کند، همچنین خوراک صنایع پتروشیمی کشور نیز متناسباً کاهش یافته و به‌تدریج قطع می‌شود. به این ترتیب ملاحظه می‌شود که امنیت تامین انرژی کشور در سال‌های آتی به طور جدی به مخاطره افتاده است.
وی در ادامه گفت: انجمن مهندسی گاز ایران در راستای رسالت خود چالش تامین انرژی کشور در شرایط افت غیرمتعارف فشار گاز در میدان پارس جنوبی را از قبل پیش‌بینی نموده و نسبت به انجام مطالعات کارشناسی با هدف شناسایی پتانسیل‌های جایگزین و ارائه راهبردهای مرتبط با هدف زمینه‌سازی برای موازنه منطقی تولید و مصرف انرژی تا افق 1420 در محدوده امکانات موجود و در ابعاد متفاوت از جمله اصلاح سبد انرژی کشور، اصلاح الگوی مصرف انرژی و شناسایی پتانسیل‌های جدید اکتشاف گاز و نفت به‌ویژه با هدف امنیت تامین خوراک واحدهای پتروشیمی موجود و آینده و خوراک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و پالایشگاه‌های جدید مایعات گازی را به‌صورت گسترده مطالعه نموده و ارائه راهبردهای کارشناسی به مسئولین مرتبط کشور را در دستور کار دارد.
به گفته وی، بخش عمده راهبردهای این انجمن با هدف برون‌رفت از بحران جدی انرژی کشور در میزگردهای پنجمین کنگره بین‌المللی فناوری‌های جدید در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی که با مشارکت دانشگاه تهران و با همکاری سایر دانشگاه‌های معتبر کشور در تاریخ‌های اول و دوم آبان امسال برگزار می‌شود نیز ارائه و به بحث گذارده می‌شود.
دفتریان در مبحث کمبود برق و ضرورت اصلاح سبد انرژی کشور اضافه کرد: هزینه تولید یک کیلووات ساعت برق خورشیدی در امارات ۱.۳۵ سنت (دلار آمریکا)، در پرتقال ۱.۳۱۶ سنت و در عربستان سعودی ۱.۰۴ سنت است. در حالی که هزینه تولید یک کیلووات ساعت برق با سوخت فسیلی (نفت و گاز) در کشور ما بیش از 15 سنت و زمان لازم برای ساخت یک نیروگاه هزار مگاواتی استاندارد با سوخت فسیلی حدود پنج سال است.
رئیس انجمن مهندسی گاز ایران گفت: زمان لازم برای ساخت ظرفیت‌های جدید تولید برق از منابع تجدیدپذیر خورشید و باد بسیار کوتاه‌تر و کمتر از یک سال است. کشور چین در سال 2021 میلادی 60 هزار مگاوات برق خورشیدی، در سال 2022 بیش از 87 هزار مگاوات و در سال 2023 میلادی بالغ بر 120 هزار مگاوات برق خورشیدی طی فقط یک سال ساخته است.
وی افزود: ما می‌توانیم با نصب بخشی از پنل‌های خورشیدی روی سطح دریاچه‌های پشت سدها و کانال‌های انتقال آب، هم‌زمان با تولید برق، روند تبخیر آب و با ساخت واحدهای بزرگ شیرین‌‌سازی آب با استفاده از برق بسیار ارزان خورشیدی، تامین آب کشور را نیز مدیریت کنیم.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن مهندسی گاز ایران اضافه کرد: در سایر کشورهای جهان تولید برق از منابع تجدیدپذیر باد و خورشید با ملاحظات زیست‌محیطی و اقتصادی به‌سرعت جایگزین سوخت‌های فسیلی می‌شود. طبق گزارش موسسه معتبر EMBER در ماه می سال گذشته میلادی برای نخستین بار تولید برق اروپا از منابع باد و خورشید (با سهم 35 درصد) از برق فسیلی (با سهم 28 درصد) پیشی گرفت. در سال 2023 میلادی بیش از 1800 میلیارد دلار در انرژی‌های تجدیدپذیر هزینه شده است. پیش‌بینی‌های جاری این است که با توجه به روند پایدار و سرعت جایگزینی انرژی‌های فسیلی با انرژی‌های تجدیدپذیر، از سال 2030 به بعد قیمت جهانی نفت به دلیل کاهش تقاضا و به‌تبع آن درآمدهای ارزی کشور ما در بخش صادرات نفت، کاهش می‌یابد.
دفتریان گفت: کشور ما از همه امکانات لازم برای تولید انبوه توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی به‌منظور استفاده داخلی و صادرات، همچنین تولید و صادرات هیدروژن سبز که بازار جهانی گسترده و رو به رشد دارند، برخوردار است.
وی اضافه کرد: ما می‌توانیم در قالب معاهده همکاری 25 ساله با کشور چین، با تمهیداتی نسبت به تاسیس موسسات مشارکتی با شرکت‌های صاحب فناوری چینی در ایران اقدام به تولید انبوه پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی با استاندارد روز و با قیمت‌های تمام شده رقابتی باهدف تامین بخش قابل ملاحظه انرژی کشور و صادرات، همچنین تولید و صادرات هیدروژن سبز اقدام نماییم.
رئیس انجمن مهندسی گاز ایران افزود: این انجمن با هدف حذف و یا کاهش ناترازی در تولید و مصرف انرژی کشور که در صورت تداوم، آثار نامطلوبی بر امنیت ملی کشور خواهد داشت، با استفاده از انرژی‌های بسیار ارزان و سریع‌الوصول خورشید و باد، همچنین با هدف بهره‌گیری از بازار جهانی رو به رشد توربین‌های بادی، پنل‌های خورشیدی و هیدروژن سبز در جهت ایجاد منابع جدید درآمدهای ارزی و با توجه به نتیجه‌بخش نبودن اقدامات و پیگیری‌های گذشته، به این نتیجه رسیده که به‌منظور ایجاد اراده لازم و هماهنگ کردن سازمان‌های ذی‌ربط در برنامه‌ریزی‌ها و انجام به‌موقع اقدامات مربوطه، ضرورت دارد که این راهبردها به‌صورت گسترده اطلاع‌رسانی شود.